Аллергия белгилари: Нималарга эътибор бериш керак?

Аллергия белгилари: Нималарга эътибор бериш керак?

Аллергия – бу организмнинг турли ташқи омилларга ҳаддан ташқари сезгир бўлиб, иммун тизими томонидан ножўя реаксиялар ҳосил қилинадиган ҳолатдир. Аллергия турли хил моддалар, жумладан ўсимлик чанги, озиқ-овқатлар, дори воситалари, ҳайвонлар жунлари ва бошқа аллергенлар натижасида келиб чиқиши мумкин. Аллергиянинг белгиларини ўз вақтида аниқлаш ва унга қарши чоралар кўриш соғликни сақлаш учун муҳимдир.

Аллергия белгилари

1. Бурун оқиши ва тиқилиши
   Бу белгилар аллергиянинг энг кенг тарқалган кўринишидир. Одатда чангга, моғорга ёки ҳайвонлар жунига аллергия бўлганда кузатилади. Бурун шиллиқ қавати шишиб, ҳавонинг эркин оқиб келишини қийинлаштиради, бу эса бурундан оқаётган суюқлик ва тиқилиш келтириб чиқаради.

2. Кўзнинг қичишиши ва ёшланиши
   Кўпинча аллергия пайтида кўзлар қизариб, қичийди ва ёшланади. Бу, айниқса, гуллаш мавсумида, ўсимлик чангига нисбатан аллергияси бўлган одамларда кузатилади.

3. Тери тошмалари ва қичишиш
   Аллергия натижасида терида турли хил тошмалар ва қичишишлар пайдо бўлиши мумкин. Уртикария, экзема ёки контакт дерматит каби тери реаксиялари аллергияга хос белгилардандир. Бу тери касалликлари кўпинча озиқ-овқат аллергиялари ёки терига тегадиган кимёвий моддаларга нисбатан сезгирлик натижасида юзага келади.

4. Йўтал ва нафас олиш қийинчиликлари
   Баъзи аллергиялар нафас олиш тизимига таъсир қилади, натижада йўтал, ҳансираш ва бронхоспазм пайдо бўлиши мумкин. Айниқса, чанг, моғор ёки кимёвий моддалар билан боғлиқ бўлган аллергияларда кузатилади. Ушбу ҳолат оғирлашса, астмага ўхшаш симптомлар пайдо бўлиши мумкин.

5. Ошқозон-ичак тизими муаммолари
   Озиқ-овқат аллергиялари ошқозон-ичак тизими томонидан турли ножўя реаксияларни келтириб чиқариши мумкин. Бунга кўнгил айниши, диарея, қорин оғриғи ёки шиш киради. Кўпинча сут маҳсулотлари, ёнғоқ, балиқ ва баъзи мевалар каби маҳсулотлар аллергия манбаи бўлиши мумкин.

6. Анжиоедема (шишиш)
   Аллергик реаксиялар вақтида юз, лаблар, тил ёки кўз қовоғининг тез шишиши анжиоедема деб аталади. Ушбу симптом хавфли бўлиши мумкин, чунки нафас олиш йўлларининг торайиши хавфи бор.

7. Анафилаксия
   Энг оғир аллергик реаксия бўлиб, анафилаксия организмда тез ривожланади ва нафас олишнинг кескин қийинлашиши, юрак уришининг тезлашиши ва қон босимининг кескин тушишига олиб келади. Бу ҳолат ҳаёт учун хавфли бўлиб, дарҳол тиббий ёрдам кўрсатилиши керак.

Нималарга эътибор бериш керак?

1. Ўхшаш белгиларни аниқлаш
   Аллергия белгилари грипп ёки совуққотиш аломатларига ўхшаш бўлиши мумкин. Аммо аллергик реактсиялар одатда узоқ давом этади ва аллерген билан доимий алоқа бўлганда кучаяди. Агар бурун оқиши, кўз ёшланиши ёки тери тошмаси узоқ вақт давом этса ва дори-дармонларга жавоб бермаса, аллергияни ўйлаб кўриш керак.

2. Йил фасли ва муҳит
   Аллергия кўпинча фаслий характерга эга. Масалан, баҳорда гуллаш мавсумида ўсимлик чанглари кўпайса, чангга аллергия белгилари кучайиши мумкин. Шунингдек, яшаш ёки иш муҳитида янги моддалар билан алоқа қилиш натижасида аллергик реаксиялар ривожланиши мумкин.

3. Озиқ-овқатларга муносабат
   Баъзи озиқ-овқатлар аллергияга сабаб бўлиши мумкин. Агар бирор-бир овқатни истеъмол қилгандан кейин қорин оғриғи, тери тошмаси ёки бошқа ножўя аломатлар пайдо бўлса, ушбу маҳсулотга нисбатан аллергияни текшириш керак.

4. Оилавий анамнез
   Агар оила аъзоларингиз орасида аллергия билан боғлиқ касалликлар кузатилса, сизда ҳам аллергик реаксиялар ривожланиш эҳтимоли юқори бўлади. Шунинг учун оилавий анамнезни эътиборга олиш ва аллергия белгиларини эрта аниқлаш муҳимдир.

5. Лаборатория таҳлиллари
   Агар аллергия белгилари кўп учраса, шифокор ёрдамида аллергия тестларини ўтказиш тавсия этилади. Бу қайси аллергенларга нисбатан сезгирлигингизни аниқлашга ва мос профилактик чораларни қўллашга ёрдам беради.

Аллергиядан ҳимояланиш усуллари

1. Аллергенлар билан алоқа қилишдан сақланинг
   Аниқланган аллергенлардан қочиш аллергиядан ҳимояланишнинг асосий йўлидир. Масалан, чанг мавсумида уйдан чиқмаслик ёки ҳайвонлар билан камроқ алоқа қилиш тавсия этилади.

2. Дори воситаларидан фойдаланиш
   Антигистаминлар ва кортикостероидлар каби дори воситалари аллергик реаксияларни камайтириши мумкин. Лекин ҳар қандай дорини қабул қилишдан олдин шифокор билан маслаҳатлашиш зарур.

3. Соғлом турмуш тарзини сақлаш
   Иммун тизимини мустаҳкамлаш аллергияга қарши курашишнинг муҳим қисмидир. Тўғри овқатланиш, мунтазам жисмоний фаоллик ва етарли даражада ухлаш иммунитетни оширади.

Аллергия белгиларини эътиборсиз қолдирмаслик ва ўз вақтида чора кўриш соғликни сақлашда муҳим аҳамиятга эга. Ҳар қандай ножўя симптомлар пайдо бўлганда, дарҳол мутахассисга мурожаат қилиш керак.