ГИЖЖАЛАР БИЛАН БОГЛИҚ ЭНГ КЕНГ ТАРҚАЛГАН НОТЎҒРИ ТУШУНЧАЛАР
Гижжалар ҳақида кўплаб нотўғри тушунчалар мавжуд бўлиб, улар одамларни нотўғри ахборот билан таъминлайди. Бу нотўғри тушунчалар гижжалардан ҳимоя қилиш ва уларни даволашда самарали чоралар кўришни қийинлаштириши мумкин. Қуйида гижжалар билан боғлиқ энг кенг тарқалган нотўғри тушунчалар ва улар ҳақидаги тўғри маълумотлар келтирилган.
1. Гижжалар фақат ифлос жойларда яшайди
Нотўғри тушунча: Гижжалар фақат ифлос ёки гигиена қоидаларига риоя қилинмаган жойларда яшайди.
Тўғри маълумот: Гижжалар ифлос жойларда кўпроқ учраса ҳам, улар ҳар қандай тоза ёки ифлос муҳитда яшай олади. Гижжалар ўзларини тоза жойларда ҳам, гигиена қоидаларига риоя қилинмаган жойларда ҳам кўпайтириши мумкин. Масалан, тузганлар (лисе) ва бед бугс (қон сўриш гиёҳлар) уй-жойда бўлиши мумкин, бу уларнинг тоза ёки ифлос муҳитда яшашига боғлиқ эмас.
2. Гижжалар ўз-ўзидан кетади
Нотўғри тушунча: Гижжалар вақт ўтиши билан ўз-ўзидан йўқолади ва ҳеч қандай даволаш талаб қилмайди.
Тўғри маълумот: Гижжалар ўз-ўзидан кетмайди ва уларни даволаш зарур. Гижжаларнинг мавжудлиги даволанмасдан давом этса, улар тарқалиши ва кўпайиши мумкин. Тегишли антипаразитик воситалар, шампунлар ёки кремлар билан даволаш керак. Ўзингизни ва муҳитни тўлиқ тозалаш муҳимдир.
3. Гижжаларнинг тарқалиши фақат бевосита алоқа орқали бўлади
Нотўғри тушунча: Гижжалар фақат бевосита алоқа орқали тарқалади, масалан, инсондан инсонга ёки ҳайвондан инсонга.
Тўғри маълумот: Гижжалар бевосита алоқа орқали тарқалишдан ташқари, қўшимча омиллар орқали ҳам тарқалиши мумкин. Мисол учун, гижжаларнинг тарқалиши уйингизда, тўшакларда, гиламлар ва ўйинчоқларда, ҳатто соч воситаларида ёки кийимларда ҳам юзага келиши мумкин. Гижжаларнинг тухумлари ва личинкалари бу жойларда яшаб, уларни узоқ вақт давомида тарқатиши мумкин.
4. Гижжалар фақат болаларда учрайди
Нотўғри тушунча: Гижжалар фақат болалар ва ёшлар орасида учрайди, катталарда камроқ учрайди.
Тўғри маълумот: Гижжалар ҳар ёшдаги инсонлар орасида учраши мумкин. Гижжалар болалар, катталар, ва ҳатто қариялар орасида ҳам бўлиши мумкин. Болалар ва катталар бир хил даражада гижжаларга дучор бўлиши мумкин, шунинг учун ҳам катталар ҳам, болалар ҳам қўлланиш керак бўлган гижжалардан ҳимоя чоралари ва даволаш усуллари мавжуд.
5. Гижжаларнинг мавжудлиги фақат тери аломатлари билан аниқланади
Нотўғри тушунча: Гижжаларнинг мавжудлиги фақат теридаги қичишиш, қизариш ва тошмалар билан аниқланади.
Тўғри маълумот: Гижжаларнинг мавжудлиги баъзида тери аломатлари билан кўринмайди. Гижжаларнинг баъзи турлари, масалан, тузганлар, терида аниқ аломатлар пайдо қилмаслиги мумкин. Бундай ҳолларда, ўрганиш ва аниқлаш учун махсус лаборатория таҳлиллари ёки эксперт маслаҳатлари зарур бўлиши мумкин.
6. Гижжаларга қарши курашиш учун уй шароитида амалга ошириладиган барча усуллар самарали
Нотўғри тушунча: Уй шароитида гижжаларга қарши курашишда ишлатиладиган барча табиий ёки халқ табобати усуллари самарали бўлади.
Тўғри маълумот: Баъзи уй шароитида қўлланиладиган табиий ёки халқ табобати усуллари гижжаларга қарши курашишда чекланган самарадорликка эга бўлиши мумкин. Масалан, кокос ёғи ёки чай қошиғи мойи самарали бўлиши мумкин, лекин ҳар доим ҳам гижжаларнинг тўлиқ йўқолишига кафолат бермайди. Даволаш учун махсус антипаразитик воситалар ва шифокор тавсиялари билан даволаш кўпроқ самарали бўлиши мумкин.
Хулоса
Гижжалар билан боғлиқ нотўғри тушунчаларни аниқлаш ва тўғри ахборотга эга бўлиш, уларнинг таъсирини камайтиришга ва самарали даволашга ёрдам беради. Гижжалардан ҳимояланиш ва даволашда тўғри усулларни қўллаш соғлиқни сақлашда муҳим аҳамиятга эга. Ўз вақтида ва тўғри даволаш, шунингдек, ҳимоя чораларини кўриш гижжалардан тезда қутулишга ёрдам беради.
