ГИЖЖАЛАРНИНГ ИЧАКДА ПАЙДО БЎЛИШИГА НИМА САБАБ БЎЛАДИ?
Гижжалар ичакда яшаш ва ўсиш қобилиятига эга бўлган паразитлар бўлиб, улар одамнинг ичак тизимига зарар этказиши мумкин. Ичак гижжалари одатда овқат орқали организмга киради ва ичак мукозасида яшайди. Гижжаларнинг ичакда пайдо бўлишига сабаб бўладиган бир нечта омиллар мавжуд. Қуйида гижжаларнинг ичакда пайдо бўлишига олиб келувчи сабаблар ва улар билан боғлиқ ҳолатлар ҳақида батафсил маълумот келтирилган.
1. Гигиена қоидаларига риоя қилмаслик
а. Ювилмаган озиқ-овқатлар
Озиқ-овқатларни тўғри ювмаслик гижжаларнинг ичакка киришига сабаб бўлиши мумкин. Озиқ-овқат маҳсулотларида паразитлар ёки уларнинг тухумлари мавжуд бўлиши мумкин, улар инсон организмига тушганда ичак гижжалари ривожланиши мумкин. Ювилмаган сабзавотлар, мевалар ва бошқа озиқ-овқатларни истеъмол қилиш гижжаларнинг кириш хавфини оширади.
б. Қолган озиқ-овқатлар ва ичимликлар
Ичимлик сувини тўғри қайнатмаслик ёки ифлос жойлардан ичимлик суви олиш ҳам ичак гижжаларининг киришига сабаб бўлиши мумкин. Сувда мавжуд бўлган паразитлар ёки гижжаларнинг тухумлари ичакка ўтиб, ривожланиши мумкин.
2. Гигиеник шароитлар
а. Тинч ва ифлос муҳитлар
Гижжалар ифлос шароитларда ва паст гигиеник шароитларда кўпаяди. Агар одам ифлос жойларда, тоза муҳитда яшамаса ёки гигиена қоидаларига риоя қилмаса, ичак гижжаларининг тарқалиши мумкин. Ҳайвонларнинг ифлос муҳитда яшаши ҳам гижжаларнинг ичакка ўтиш хавфини оширади.
б. Уй ҳайвонлари билан алоқалар
Уй ҳайвонлари, айниқса, итлар ва мушуклар, ичак гижжаларининг мезбони бўлиши мумкин. Ҳайвонларнинг ичакдаги гижжалари одамлар билан тўғридан-тўғри алоқада ёки ҳайвонларнинг ифлос муҳитда бўлиши орқали одамга ўтиши мумкин. Ҳайвонларнинг терисида ёки сочида мавжуд бўлган паразитлар одамлар орасида тарқалиши мумкин.
3. Иммунитетнинг заифлиги
а. Иммунитет тизимининг заифлиги
Агар одамнинг иммунитет тизими заиф бўлса, гижжаларнинг ичакка кириши ва ривожланиши осонлашади. Заиф иммунитет тизими паразитларнинг ичакка ўтишига ва уларнинг кўпайишига имкон беради. Иммунитет тизимини кучайтириш ва соғлом турмуш тарзини сақлаш гижжаларнинг ичакка киришини камайтириши мумкин.
4. Озиқланиш ва озиқ-овқат сифати
а. Тўғри озиқланиш
Озиқ-овқатларнинг сифати ва тўғри сақланиши гижжаларнинг ичакка кириш хавфини камайтириши мумкин. Гижжалардан ҳимоя қилиш учун тоза, янги ва яхши пиширилган озиқ-овқатларни истеъмол қилиш муҳимдир. Озиқ-овқатларни сақлаш ва тайёрлашда гигиена қоидаларига риоя қилиш, паразитларнинг ичакка киришини камайтириши мумкин.
5. Шахсий гигиена
а. Қўл гигиенаси
Қўлларни ювмаслик, айниқса овқатланишдан олдин, гижжаларнинг ичакка кириш хавфини оширади. Тўғри қўл гигиенаси ва бактериялар ва паразитлардан сақланиш учун мунтазам қўл ювиш зарур. Бу гижжаларнинг ичакка ўтишини камайтиришга ёрдам беради.
6. Халқаро саёҳатлар
а. Халқаро саёҳатлар
Янги жойларда ёки саёҳатларда, айниқса ривожланаётган мамлакатларда, озиқ-овқат ва ичимлик суви сифатсиз бўлиши мумкин. Бундай шароитларда гижжаларнинг ичакка кириши хавфи ортади. Саёҳат қилаётганда эҳтиёткорлик билан озиқ-овқат ва ичимликларни танлаш, гижжалардан ҳимоя қилишга ёрдам беради.
Гижжаларнинг ичакда пайдо бўлишининг олдини олиш ва уларни даволаш учун тўғри озиқланиш, яхши гигиена қоидаларига риоя қилиш, ва соғлом турмуш тарзини сақлаш муҳимдир. Гижжалардан ҳимоя қилиш ва уларнинг салбий таъсирини камайтириш учун юқоридаги маслаҳатларни амалда қўллаш зарур.
