Гриппга қарши ваксина олиш керакми ёки йўқми?

Гриппга қарши ваксина олиш керакми ёки йўқми?

Грипп мавсуми яқинлашганда, кўпчилик одамлар гриппга қарши ваксина олиш керакми ёки йўқми деган саволга дуч келишади. Грипп (инфлуенза) мавсумий вирусли касаллик бўлиб, у нафас йўлларига жиддий таъсир қилади ва кўплаб одамларни бир вақтнинг ўзида касаллантириши мумкин. Гриппга қарши ваксина касалликдан ҳимояланишнинг энг самарали усули сифатида тан олинган бўлса-да, уни олиш кераклиги ҳақида турли фикрлар мавжуд. Ушбу мақолада гриппга қарши ваксина олишнинг фойдалари ва зарарли томонлари ҳақида батафсил маълумот берамиз.

Гриппга қарши ваксинанинг афзалликлари

Гриппга қарши ваксина олган одамлар ўзларини вирусдан ҳимоя қилиш ва касалликнинг оғир асоратларини олдини олиш имкониятига эга бўладилар. Қуйида ваксинанинг асосий афзалликлари келтирилган:

1. Касалликдан ҳимоя қилиш

Грипп ваксинасининг асосий вазифаси — одамни грипп вирусига чалинишдан ҳимоя қилиш. Ваксина касалликнинг олдини олиш учун иммунитет тизимига вирусга қарши антитаналар ишлаб чиқаришга ёрдам беради. Бу эса касалликка чалиниш эҳтимолини сезиларли даражада камайтиради. Ҳар йили янгиланадиган грипп ваксиналари ўша мавсумдаги энг кенг тарқалган грипп штаммларига қарши самарали ҳимоя қилади.

2. Касалликни енгилроқ ўтказиш

Гриппга қарши ваксина олган одамлар, агар улар гриппга чалинишса ҳам, касаллик енгилроқ кечади. Ваксина касалликнинг симптомларини енгиллаштиради ва тикланиш жараёнини тезлаштиради. Шунингдек, ваксина олган одамлар грипп асоратларидан, масалан, пневмония ёки юрак муаммоларидан ҳимояланади.

3. Атрофдагиларни ҳимоя қилиш

Ваксина олиш нафақат ўз соғлиғингизни ҳимоя қилади, балки атрофдагиларни ҳам гриппдан ҳимоя қилишга ёрдам беради. Айниқса, иммунитети заиф одамлар (кексалар, ёш болалар ва сурункали касалликларга эга одамлар) учун грипп хавфи катта. Агар кўпчилик ваксина олса, вируснинг кенг тарқалишини олдини олиш мумкин. Бу «оммавий иммунитет» деб аталади ва у жамиятда касалликни тўхтатишда катта рол ўйнайди.

4. Асоратларнинг олдини олиш

Грипп баъзида жиддий асоратларни келтириб чиқариши мумкин, масалан, ўпка инфектсиялари, юрак-қон томир муаммолари ёки асаб тизимига зарар етказиши. Гриппга қарши ваксина бу асоратлар хавфини камайтиради, айниқса, хавф остидаги гуруҳлар (кексалар, ҳомиладор аёллар ва сурункали касалликларга эга одамлар) учун.

Ваксина олишнинг камчиликлари

Гриппга қарши ваксина олишнинг афзалликлари кўплигига қарамай, баъзи одамлар унинг салбий томонлари ҳақида ҳам ўйлашади. Қуйида ваксина олиш билан боғлиқ баъзи камчиликлар келтирилган:

1. Ваксина ҳар йили янгиланади

Грипп вируси тез-тез мутатсияга учраганлиги сабабли, ҳар йили янги штаммлар пайдо бўлади. Шунинг учун гриппга қарши ваксиналар ҳар мавсумда янгиланади. Бу эса ҳар йили ваксина олишни талаб қилади. Баъзи одамлар ҳар йили ваксина олишни ноқулай деб ҳисоблашади, чунки бу уларнинг соғлиқ ҳолати ёки ҳаёт тарзига мос келмаслиги мумкин.

2. Ваксинанинг тўлиқ самарадор эмаслиги

Гриппга қарши ваксина одатда 40-60% самарадор бўлади, бу дегани ҳар йили ваксина олган одамлар ҳам гриппга чалиниши мумкин. Бироқ, ваксинани олган одамлар гриппни енгилроқ кечирадилар ва касалликнинг асоратларидан ҳимояланадилар. Ваксина штаммларга қанчалик мос келса, унинг самарадорлиги шунчалик юқори бўлади.

3. Ножўя таъсирлар

Ҳар қандай ваксина сингари гриппга қарши ваксина ҳам баъзида енгил ножўя таъсирларни келтириб чиқариши мумкин. Ушбу ножўя таъсирлар одатда инъэктсия жойида оғриқ, енгил тана ҳарорати ёки бош оғриғи билан чекланади. Кўпчилик одамлар бу симптомларни бир неча кундан кейин енгил ўтказадилар. Жиддий аллергик реактсиялар жуда кам учрайди.

Гриппга қарши ваксина кимлар учун муҳим?

Гриппга қарши ваксина олиши тавсия этиладиган одамлар қуйидаги тоифаларга киради:

1. Кексалар: 65 ёшдан ошган одамлар гриппнинг жиддий асоратларига кўпроқ дуч келишади. Улар учун ваксина олиш жуда муҳим.
2. Ёш болалар: 6 ойдан катта болалар ҳам гриппга қарши ваксинатсия қилиниши тавсия этилади, чунки уларнинг иммунитети ҳали тўлиқ ривожланмаган бўлади.
3. Ҳомиладор аёллар: Ҳомиладорлик даврида иммунитет заифлашганлиги сабабли, грипп асоратлари хавфи ошади. Ваксина нафақат онани, балки туғилажак болани ҳам ҳимоя қилади.
4. Сурункали касалликларга эга одамлар: Юрак, ўпка, буйрак ёки диабет каби касалликларга эга одамлар учун грипп жиддий хавф туғдиради. Улар учун грипп ваксинасини олиш касалликнинг асоратларини олдини олишда муҳим аҳамиятга эга.

Хулоса

Гриппга қарши ваксина олиш кўпчилик одамлар учун ўз соғлигини ҳимоя қилиш ва касалликдан жиддий асоратларни олдини олишнинг энг самарали йўлларидан биридир. Ҳар йили янгиланадиган ваксина гриппнинг кенг тарқалишини камайтиради ва жиддий асоратлар хавфини пасайтиради. Ваксина олиш айниқса кексалар, ёш болалар, ҳомиладор аёллар ва сурункали касалликларга эга одамлар учун жуда муҳимдир. Ножўя таъсирлар одатда енгил ва қисқа муддатли бўлиб, умумий фойдалари эса анча катта бўлади. Шунинг учун грипп мавсумидан олдин ваксина олиш тавсия этилади.