Иш жойидаги нотўғри ҳолат бел оғриғига олиб келиши мумкинми?

Иш жойидаги нотўғри ҳолат бел оғриғига олиб келиши мумкинми?

Замонавий иш услубларида кўпчилик иш вақтининг катта қисмини столда ўтириб ўтказади. Бу узоқ вақт давомида ўтириш одатлари, нотўғри тана ҳолати ва эргономик бўлмаган иш шароитлари билан боғлиқ. Нотўғри ҳолатда узоқ вақт ўтириш умуртқа поғонаси ва бел мушакларига жиддий зарар етказиши мумкин, натижада бел оғриғи пайдо бўлади. Ушбу мақолада иш жойидаги нотўғри ҳолатнинг бел оғриғига қандай таъсир қилиши ва оғриқнинг олдини олиш учун нималар қилиш кераклиги ҳақида маълумот берилади.

1. Нотўғри ҳолатнинг белга таъсири

Иш жойида нотўғри тана ҳолати — бел оғриғининг кенг тарқалган сабабларидан биридир. Одатда, кўп одамлар столда ёки компютер олдида ўтирганларида умуртқа поғонаси нотўғри ҳолатда бўлади: элка ва бош олдинга эгилади, бел эгилиб ёки букилади, оёқлар нотўғри позитсияда жойлашади. Бундай ҳолатларда умуртқа поғонасига ва бел мушакларига ортиқча босим тушади, бу эса оғриқни келтириб чиқаради.

А. Белга ортиқча босим тушиши

Узоқ вақт давомида нотўғри ҳолатда ўтириш умуртқа поғонасининг табиий эгрилигини бузади. Бу ҳолат белнинг пастки қисмига (лумбал соҳасига) ортиқча босим тушишига олиб келади. Умуртқа поғонаси танани тўғри қўллаб-қувватлай олмайди ва бел мушаклари кўпроқ зўриқади. Бундай вазиятда мушакларнинг тортилиши ва таранглиги пайдо бўлади, натижада бел оғриғи юзага келади.

Б. Нерв сиқилиши ва диск чурраси хавфи

Нотўғри тана ҳолати фақат мушаклар билан чекланиб қолмай, умуртқа поғонасидаги нервларга ҳам таъсир кўрсатиши мумкин. Агар танани нотўғри ҳолатда узоқ вақт ушлаб турилса, нервлар сиқилиши ва умуртқа поғонасидаги дискларнинг шикастланиши мумкин. Диск чурраси (диск ёриғи) оғир бел оғриғига, оёқларда увишиш ва карашга олиб келиши мумкин.

2. Иш жойида бел оғриғига сабаб бўладиган нотўғри ҳолат турлари

Иш жойида нотўғри тана ҳолатлари кўпчиликка таниш. Бу ҳолатлар нафақат умуртқа поғонаси учун зарарли, балки узоқ муддат давомида бошқа соғлиқ муаммоларига ҳам олиб келиши мумкин. Қуйида нотўғри ҳолатнинг кенг тарқалган турлари ва уларнинг бел соғлиғига қандай таъсир қилиши келтирилган.

А. Олдинга эгилиш

Кўпинча иш пайтида одамлар компютерга ёки иш ҳужжатларига эътибор бериш учун олдинга эгилиб ўтирадилар. Бу ҳолатда бўйин, элка ва бел мушакларига ортиқча юк тушади. Танани олдинга эгиб ўтириш умуртқа поғонасини зўриқтириб, белдаги оғриқни кучайтиради.

Б. Бир томонга ўгирилиб ўтириш

Баъзан иш жойида бир томонга ўгирилиб ўтириш ёки тана вазнини бир оёғига ёки ён томонга қаратиб ўтириш одати мавжуд. Бу ҳолат бел мушакларининг нотўғри ишлашига олиб келади, мушаклар тенг равишда ишлатилмайди, бу эса бир томондаги мушакларнинг ҳаддан ташқари зўриқишига олиб келади ва бел оғриғини келтириб чиқаради.

К. Оёқларни нотўғри ҳолатда сақлаш

Оёқларни нотўғри позитсияда ушлаб ўтириш ҳам белга салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Масалан, оёқларни бир-бирининг устига қўйиб ўтириш умуртқа поғонасининг нотўғри жойлашишига олиб келади ва бу бел мушакларига ортиқча юк тушишига сабаб бўлади.

3. Иш жойида бел оғриғининг олдини олиш усуллари

Иш жойида бел оғриғининг олдини олиш учун нотўғри тана ҳолатини тузатиш ва эргономик чораларни кўриш муҳим аҳамиятга эга. Қуйида бел соғлигини ҳимоя қилиш ва оғриқни камайтириш учун самарали усуллар келтирилган.

А. Эргономик стул танлаш

Тўғри стул танлаш иш жойидаги бел оғриғини олдини олиш учун асосий чоралардан биридир. Эргономик стуллар белни қўллаб-қувватлайди ва тўғри тана ҳолатини сақлашга ёрдам беради.

Стул танлаш бўйича тавсиялар:

• Белни қўллаб-қувватловчи стул: Эргономик стулларда белни қўллаб-қувватлайдиган орқа қисми бўлиши керак. Бу бел мушакларининг зўриқишининг олдини олишда ёрдам беради.
• Стулнинг баландлиги созланиши: Стулнинг баландлигини созлаш орқали тиззаларнинг 90 даража бурчакда бўлиши таъминланади ва оёқлар эрга тўлиқ тегиб туриши керак.
• Қўллар ва тирсаклар: Қўллар ва тирсаклар 90 даража бурчакда жойлашиши керак, бу бўйин ва элкага тушадиган юкни камайтиради.

Б. Монитор ва стол баландлигини тўғри созлаш

Мониторнинг нотўғри баландликда жойлашиши ҳам бел оғриғининг сабабларидан бири ҳисобланади. Агар монитор паст бўлса, одамлар бошни олдинга эгиб ўтирадилар, бу эса бўйин ва бел мушакларининг зўриқишига олиб келади.

Монитор ва стол баландлигини тўғри созлаш бўйича тавсиялар:

• Монитор кўз даражасида бўлиши керак, шунда бош ва бўйин тўғри ҳолатда сақланади.
• Стол баландлиги қўллар учун қулай бўлиши керак. Тирсаклар танага яқин жойлашган бўлиши ва клавиатурага бемалол етишиш керак.

К. Танаффус ва чўзилиш машқларини амалга ошириш

Узоқ вақт давомида бир жойда ўтириш бел мушакларининг таранглашишига олиб келади. Шу сабабли, мунтазам танаффуслар ва енгил чўзилиш машқларини бажариш иш жойидаги бел оғриғининг олдини олишда муҳимдир.

Танаффус қилиш бўйича тавсиялар:

• Ҳар 30-40 дақиқада ўрнингиздан туриб, қисқа вақт юриб келинг. Бу ҳаракат қон айланишини яхшилайди ва бел мушакларини бўшаштиради.
• Танаффус пайтида бел ва оёқ мушакларини чўзиш машқларини бажаринг. Бу мушакларнинг мослашувчанлигини ошириб, оғриқнинг олдини олишга ёрдам беради.

Д. Тўғри оёқ позитсиясини сақлаш

Оёқларни тўғри позитсияда сақлаш бел мушакларининг соғлом ишлашига ёрдам беради. Оёқларни бир-бирининг устига қўймаслик ёки букиб ўтирмаслик муҳимдир. Оёқлар ердан узилмаслиги ва тиззалар 90 даража бурчакда бўлиши керак.

4. Кундалик ҳаётда бел соғлиғини сақлаш

Иш жойида бел оғриғини олдини олиш учун фақат эргономик чораларга амал қилиш етарли эмас, балки кундалик ҳаётда ҳам белни қўллаб-қувватлаш учун соғлом одатларга эга бўлиш муҳимдир. Мунтазам равишда жисмоний машқлар билан шуғулланиш, тўғри тана ҳолатини сақлаш ва стрессни бошқариш бел соғлиғини яхшилашга ёрдам беради.

Хулоса

Иш жойидаги нотўғри тана ҳолати бел оғриғининг кенг тарқалган сабабларидан биридир. Узоқ вақт давомида бир жойда нотўғри ҳолатда ўтириш бел мушакларига ортиқча юк тушишига ва умуртқа поғонасига зарар етказиш