Кўкрак Саратони Учун Ўз-ўзини Текшириш: Қандай Амалга Оширилади?
Кўкрак саратони эрта босқичда аниқланганда даволаш имконияти сезиларли даражада юқори бўлади. Шунинг учун ўз-ўзини мунтазам равишда текшириш кўкрак саратонини аниқлашда самарали усуллардан бири ҳисобланади. Ўз-ўзини текшириш орқали кўкракдаги ғайритабиий ўзгаришлар, тугунчалар ёки шишларни аниқлаш мумкин. Ушбу мақолада кўкрак саратони учун ўз-ўзини текширишнинг босқичлари, уни қандай амалга ошириш ва нималарга эътибор бериш кераклиги ҳақида батафсил маълумот берилади.
Нима Учун Ўз-ўзини Текшириш Муҳим?
Кўкрак саратони белгилари дастлабки босқичда кам сезиларли бўлиши мумкин. Шунинг учун мунтазам равишда кўкракни ўз-ўзини текшириш касалликни эрта аниқлаш имкониятини оширади. Ўз-ўзини текшириш кўкракдаги тугунчаларни ёки бошқа ўзгаришларни эрта босқичда аниқлаш имконини беради, бу эса шифокорга ўз вақтида мурожаат қилишга ва касалликнинг тарқалишини олдини олишга ёрдам беради.
Қачон ва Қанча Муддатда Текшириш Лозим?
Аёллар мунтазам равишда кўкракларини текшириб туришлари тавсия этилади. Энг яхши вақт — ҳайз давридан кейинги 3-5 кун ичида, чунки бу вақтда кўкрак тўқимаси камроқ шишган ва юмшоқроқ бўлади, бу эса ўзгаришларни сезишни осонлаштиради. Менопаузага кирган аёллар эса ўз-ўзини ҳар ойда бир маротаба, маълум бир кунни танлаб, мунтазам равишда текширишлари тавсия этилади.
Ўз-ўзини Текшириш Босқичлари
Кўкракни ўз-ўзини текширишнинг бир нечта босқичлари мавжуд. Бу босқичлар нафақат қўл билан кўкракни текшириш, балки кўзгуга қараб кўкракни визуал тарзда кузатишни ҳам ўз ичига олади. Қуйида ўз-ўзини текширишнинг асосий босқичлари келтирилган:
1. Кўзгуда Кузатиш
Ўз-ўзини текширишда биринчи қадам — кўкракларни кўзгуда диққат билан кузатишдир. Ушбу босқичда сиз қуйидагиларга эътибор қаратишингиз керак:
- Кўкрак шакли ва ҳажмидаги ўзгаришлар.
- Кўкрак терисидаги ўзгаришлар (қизариш, ажинланиш ёки терининг тортилиши).
- Нипелдаги ўзгаришлар, масалан, нипелнинг ичкарига тортилиши ёки ботиқ ҳосил бўлиши.
- Кўкрак ва нипел терисида қичишиш, қизариш ёки қуруқлик.
Бу босқичда сиз дастлаб кўкракларни қўлларингиз ён томонга туширилган ҳолда кўзгуда кузатишингиз керак. Кейин эса қўлларингизни юқорига кўтариб, кўкракни кузатишда давом этинг. Ҳар қандай ғайритабиий ўзгаришлар пайдо бўлса, шифокорга мурожаат қилиш зарур.
2. Қўл Билан Кўкракни Текшириш
Қўл билан кўкракни текшириш энг муҳим босқичлардан бири ҳисобланади. Бу босқичда сиз кўкракдаги тугунчаларни ёки шишларни қўл билан сезишингиз мумкин. Қўл билан текширишни турли хил усулларда амалга ошириш мумкин:
- Доира усули: Бир қўлингизни кўкракнинг юқори қисмига жойлаштиринг ва иккинчи қўлингиз билан кўкракни соат мили бўйлаб юмшоқ босим билан айлана ҳаракатлар қилиш орқали текширинг. Ушбу усулда сиз бутун кўкрак юзасини текшириш имконига эга бўласиз.
- Чизиқли усул: Кўкракнинг юқорисидан пастига қараб тўғри чизиқлар бўйлаб ҳаракат қилинг. Кўкракнинг бутун юзасини, жумладан, қўлтиқ остидаги лимфа тугунларини ҳам текшириш муҳимдир.
- Тутам усули: Кўкракнинг турли қисмларини бармоқ учлари ёрдамида тутам усулида текшириб, тери остидаги ҳар қандай ғайритабиий қаттиқ ёки юмшоқ тугунларни сезишга ҳаракат қилинг.
Қўлингизни кўкрак бўйлаб ҳаракатлантираётганда ҳар бир нуқтада енгил, ўртача ва қаттиқроқ босим ўтказиб, чуқурроқ текшириш керак. Шунингдек, текшириш давомида қўлтиқ остидаги лимфа тугунларига эътибор бериш зарур, чунки бу жойда ҳам тугунча ёки шиш пайдо бўлиши мумкин.
3. Ётган Ҳолатда Текшириш
Кўкракни ётган ҳолатда текшириш ҳам муҳимдир, чунки бу позитсияда кўкрак тўқимаси ясси ҳолатга келиб, тугунчаларни сезишни осонлаштиради. Бу босқичда қуйидаги амалларни бажариш керак:
- Елкангиз остига кичик ёстиқ қўйиб, бир томонга ётинг.
- Текширилаётган томондаги қўлингизни бошингиз остига қўйинг.
- Иккинчи қўлингиз ёрдамида юмшоқ босим билан кўкракни айлана ҳаракатлар қилиб текширинг.
Шу усулда кўкракнинг бутун юзасини, шунингдек, қўлтиқ остидаги лимфа тугунларини текшириш лозим. Ҳар қандай ўзгаришлар аниқланса, уларни эътиборсиз қолдирмасдан, шифокорга мурожаат қилиш муҳимдир.
Нималарга Эътибор Бериш Керак?
Кўкракни ўз-ўзини текширишда қуйидаги белгилар кўкрак саратони белгилари бўлиши мумкин:
- Кўкракда пайдо бўлган тугунча ёки қаттиқлик.
- Кўкрак шакли ёки ҳажмининг ўзгариши.
- Нипелдан қонли ёки ғайритабиий ажралмалар чиқиши.
- Кўкрак терисининг қизариши ёки ажинланиши.
- Кўкракда доимий оғриқ ёки ноқулайлик сезилиши.
Агар юқоридаги белгилар кузатилса, шифокорга мурожаат қилиш ва профессионал тиббий кўрикдан ўтиш лозим.
Хулоса
Кўкрак саратонини эрта босқичда аниқлаш унинг муваффақиятли даволаш имкониятини оширади. Кўкракни ўз-ўзини текшириш мунтазам равишда амалга оширилиши керак бўлган муҳим қадамдир. Ушбу оддий амаллар кўкрак саратонининг дастлабки белгиларини аниқлашга ёрдам беради ва шифокорга ўз вақтида мурожаат қилиш имконини яратади. Ўз-ўзини текшириш орқали соғлиғингизни назорат қилинг ва ҳар қандай ўзгаришларни эътиборсиз қолдирманг.
