Ўпка саратонига қарши энг самарали терапия усуллари
Ўпка саратони дунё бўйлаб энг кенг тарқалган ва ўлимга олиб келадиган хавфли ўсма касалликларидан биридир. Бироқ, замонавий тиббиёт бу касалликка қарши бир нечта самарали даволаш усулларини ишлаб чиққан. Ҳар бир терапия усули ўзига хос бўлиб, касалликнинг босқичига, беморнинг умумий соғлиғига ва саратоннинг бошқа органларга тарқалган-тарқалмаганига қараб танланади. Бу мақолада ўпка саратонига қарши қўлланиладиган энг самарали терапия усуллари ҳақида батафсил маълумот берамиз.
1. Жарроҳлик амалиёти
Жарроҳлик амалиёти ўпка саратони давосида энг кўп қўлланиладиган усуллардан биридир. Саратон дастлабки босқичларда аниқланганда, жарроҳлик йўли билан ўсмани олиб ташлаш энг самарали йўлдир. Бу усул, айниқса, ўпка ичида чекланган саратон ҳужайраларини олиб ташлашда қўлланилади. Жарроҳлик амалиёти турлича бўлиб, қуйидагиларни ўз ичига олади:
- Сегментектомия – ўпканинг фақат зарарланган кичик қисмини олиб ташлаш.
- Лобектомия – ўпканинг бир лобини (катта қисми) олиб ташлаш.
- Пневмонектомия – бутун ўпкани олиб ташлаш.
Жарроҳлик амалиёти одатда бошқа терапия усуллари билан биргаликда қўлланилади, масалан, кимётерапия ёки нурланиш терапиясидан кейин, саратоннинг қайта пайдо бўлиш хавфини камайтириш учун.
2. Кимётерапия
Кимётерапия – бу саратон ҳужайраларини ўлдириш учун махсус дорилардан фойдаланиш усули. Бу усул ўпка саратони давосида кенг тарқалган бўлиб, ўсма катта бўлиб, жарроҳлик йўли билан олиб ташлашнинг иложи бўлмаганда ёки саратон бошқа органларга тарқалганида ишлатилади. Кимётерапия одатда қуйидагиларни ўз ичига олади:
- Саратон ҳужайраларининг кўпайишини тўхтатиш.
- Жарроҳлик амалиёти олдидан ўсма ҳажмини кичрайтириш.
- Жарроҳликдан кейин саратон ҳужайраларини тўлиқ йўқ қилиш.
Кимётерапия бир неча сикл ёки курслар шаклида қўлланилади ва дорилар организмга вена ичига юборилади. Ушбу усулнинг ножўя таъсирлари мавжуд бўлиши мумкин, масалан, соч тўкилиши, кўнгил айниши, чарчоқ, аммо у саратон ҳужайраларини йўқ қилишда жуда самарали.
3. Нурланиш терапияси
Нурланиш терапияси – бу юқори энергияли нурланишлар ёрдамида саратон ҳужайраларини йўқ қилиш усули. Ушбу усул ўпка саратонининг турли босқичларида қўлланилади ва жарроҳлик амалиёти ёки кимётерапия билан бирга ишлатилиши мумкин. Нурланиш терапиясининг асосий мақсади – саратон ўсмасини йўқ қилиш ва унинг тананинг бошқа қисмларига тарқалишининг олдини олишдир.
Нурланиш терапияси одатда ташқи (тана ташқарисидан бериладиган нурланиш) ва ички (саратон жойига яқин жойлаштирилган радиоактив материал ёрдамида) усулларда қўлланилади. Бу усул ўпка саратони беморларига катта ёрдам бериши мумкин, айниқса жарроҳлик йўли билан олиб ташлаш имконсиз бўлган ўсма ҳолатларида.
4. Иммунотерапия
Иммунотерапия – бу ўпка саратонига қарши энг янги ва инноватсион даволаш усулларидан бири бўлиб, беморнинг иммун тизимини фаоллаштиради ва саратон ҳужайраларига қарши курашади. Саратон ҳужайралари кўпинча иммун тизимидан қочиб қутулади, аммо иммунотерапия бу ҳужайраларни таниб, уларни йўқ қилишга ёрдам беради.
Иммунотерапияда қўлланиладиган дорилар беморнинг иммун тизимини кучайтиради ва саратон ҳужайраларига нисбатан организмнинг ҳимоя реактсиясини рағбатлантиради. Бу усул, айниқса, ўпка саратонининг илғор босқичларида самарали ҳисобланади, чунки у беморнинг организмини саратон ҳужайраларига қарши курашишга ўргатади.
5. Мақсадли терапия
Мақсадли терапия – бу ўпка саратонининг ривожланиши учун жавобгар бўлган аниқ молекулаларга ҳужум қилувчи дори воситаларидан фойдаланиш усули. Ушбу усул, кимётерапия ёки нурланишдан фарқли ўлароқ, фақат саратон ҳужайраларининг генетик мутатсияларини нишонга олади. Мақсадли терапия саратон ҳужайраларининг ўсиши ва кўпайишини тўхтатиб, соғлом ҳужайраларга минимал зарар етказади.
Бу усул одатда генетик тестлар орқали саратон ҳужайраларининг аниқ турлари аниқланганда ишлатилади ва махсус дорилар билан даволанади. Мақсадли терапия ўпка саратони давосида энг самарали ва кам ножўя таъсирлар келтириб чиқарадиган усуллардан бири ҳисобланади.
Хулоса
Ўпка саратонига қарши энг самарали терапия усуллари жарроҳлик амалиёти, кимётерапия, нурланиш терапияси, иммунотерапия ва мақсадли терапиядир. Ушбу усулларнинг ҳар бири ўзига хос ва самарали бўлиб, касалликнинг босқичига ва беморнинг умумий соғлиғига қараб танланади. Саратонни эрта аниқлаш ва ўз вақтида даволаш касаллик билан курашишнинг муваффақиятли бўлишига ёрдам беради. Шу сабабли, ҳар қандай саратон белгилари пайдо бўлганда зудлик билан шифокорга мурожаат қилиш муҳимдир.
