Ўпка саратонини қандай даволаш мумкин?
Ўпка саратони – бу жиддий касаллик бўлиб, ўз вақтида ташхис қўйилмаса, хавфли оқибатларга олиб келиши мумкин. Бироқ, замонавий тиббиёт ўпка саратонини даволашда кўплаб самарали усулларни таклиф қилади. Ўпка саратонини даволаш усули саратоннинг босқичига, беморнинг умумий соғлиғига ва бошқа омилларга боғлиқ равишда танланади. Ушбу мақолада ўпка саратонини даволаш усуллари ва улардан қандай фойдаланилиши ҳақида батафсил маълумот берилади.
1. Жарроҳлик амалиёти
Жарроҳлик ўпка саратонини даволашда энг кенг қўлланиладиган усуллардан биридир. Агар саратон эрта босқичда аниқланган бўлса ва фақат ўпка тўқималарига тарқалган бўлса, жарроҳлик амалиёти орқали ўсмани бутунлай олиб ташлаш мумкин. Жарроҳлик усули саратоннинг жойлашуви ва ҳажмига қараб турлича бўлади. Масалан, ўпкада кичик бир қисмини ёки бутун ўпкани олиб ташлаш оператсияси бажарилиши мумкин. Бироқ, жарроҳлик амалиёти нафақат саратон ҳужайраларини олиб ташлаш, балки касалликнинг яна қайта ривожланишининг олдини олиш учун ҳам муҳимдир.
2. Кимётерапия
Кимётерапия – бу саратон ҳужайраларини ўлдириш учун махсус дорилардан фойдаланиш усули. Ушбу усул саратоннинг ҳар қандай босқичида қўлланилиши мумкин, аммо кўпинча жарроҳликдан кейин ёки оператсия қилишнинг имкони бўлмаган ҳолатларда қўлланилади. Кимётерапия саратон ҳужайраларини бутун танага тарқалган бўлса ҳам йўқ қилишга қаратилган. Кимётерапиянинг асосий мақсади саратон ҳужайраларининг кўпайишини тўхтатиш ва уларни ўлдиришдир.
Бироқ, кимётерапия баъзан соғлом ҳужайраларга ҳам таъсир қилиши мумкин, шунинг учун беморларда ножўя таъсирлар, масалан, соч тўкилиши, кўнгил айниши ва чарчоқ кузатилиши мумкин. Шифокорлар кимётерапияни аниқ дозаларда ва курслар шаклида белгилайдилар, шунда саратон ҳужайраларига максимал зарар етказилади, аммо соғлом ҳужайраларга минимал таъсир кўрсатилади.
3. Нурланиш терапияси
Нурланиш терапияси ўпка саратонини даволашда кенг қўлланиладиган яна бир усулдир. Бу усулда юқори энергияли нурланишлар ёрдамида саратон ҳужайралари йўқ қилинади. Нурланиш терапияси одатда саратон жойлашган ҳудудга йўналтирилади, шунинг учун у тананинг бошқа қисмларига минимал таъсир кўрсатади. Ушбу усул кўпинча жарроҳлик ёки кимётерапия билан биргаликда қўлланилади, аммо айрим ҳолларда мустақил даволаш усули сифатида ҳам ишлатилиши мумкин.
Нурланиш терапиясининг асосий мақсади саратон ҳужайраларини йўқ қилиш ва уларнинг яна кўпайишини олдини олишдир. Бироқ, нурланиш терапияси ҳам баъзи ножўя таъсирларга эга бўлиши мумкин, масалан, тери қизариши, чарчоқ ва нафас олишда қийинчиликлар. Шифокорлар бу терапияни қайси босқичда ва қандай қилиб қўллаш кераклигини аниқ белгилаб берадилар.
4. Иммунотерапия
Иммунотерапия – бу тананинг иммун тизимини саратон ҳужайраларига қарши курашишга рағбатлантирувчи замонавий даволаш усули. Иммунотерапияда ишлатиладиган дорилар тананинг табиий ҳимоя механизмларини фаоллаштиради ва саратон ҳужайраларини таниб, уларга ҳужум қилишни ўргатади. Бу усул ўпка саратонининг илғор босқичларида ҳам самарали бўлиши мумкин, чунки иммун тизими саратон ҳужайраларини бутун танада кузатиб, йўқ қила олади.
Иммунотерапия аниқ бир бемор учун мосланган ҳолда танланади ва кўпинча кимётерапия ёки нурланиш билан биргаликда қўлланилади. Бироқ, бу усул ҳам баъзи ножўя таъсирлар келтириб чиқариши мумкин, масалан, аллергик реактсиялар, чарчоқ ва тана ҳароратининг кўтарилиши.
5. Мақсадли терапия
Мақсадли терапия – бу саратон ҳужайраларининг ўсиши ва кўпайишига сабаб бўладиган аниқ молекулаларга ҳужум қилувчи дори воситаларидан фойдаланиш усулидир. Ушбу усул бошқа даволаш усулларидан фарқли ўлароқ, саратон ҳужайраларининг аниқ механизмларига таъсир кўрсатади. Мақсадли терапия ўпка саратонининг аниқ турларига мўлжалланган бўлиб, генетик мутатсияларга эга бўлган беморлар учун айниқса самарали бўлиши мумкин.
Бу усул камроқ ножўя таъсирларга эга бўлса-да, у ҳам муайян ҳолларда қўлланилади ва саратоннинг ривожланишини тўхтатишда катта натижаларга эришилади.
Хулоса
Ўпка саратонини даволашда жарроҳлик, кимётерапия, нурланиш терапияси, иммунотерапия ва мақсадли терапия каби турли усуллар қўлланилади. Ҳар бир усулнинг ўзига хос афзалликлари ва камчиликлари мавжуд бўлиб, уларни танлашда саратоннинг босқичи, беморнинг умумий соғлиги ва бошқа омиллар ҳисобга олинади. Даволаш муваффақияти кўпинча касалликнинг қайси босқичда аниқланишига боғлиқ бўлади, шунинг учун саратон белгилари пайдо бўлиши билан зудлик билан шифокорга мурожаат қилиш жуда муҳимдир.
