Жинсий Йўл Билан Юқадиган Энг Кенг Тарқалган Инфексиялар ва Уларнинг Олдини Олиш Усуллари
Жинсий йўл билан юқадиган инфексиялар (ЖЮИ) жаҳон бўйлаб кенг тарқалган соғлиқ муаммоларидан биридир. Уларнинг олдини олиш ва даволаш, соғлом жинсий ҳаётни сақлаш учун муҳимдир. Ушбу мақолада энг кенг тарқалган жинсий йўл билан юқадиган инфексиялар ва уларнинг олдини олиш усуллари ҳақида маълумот берилади.
1. Гонорея (Гонококкал Инфексия)
Гонорея, гонококкус бактерияси (Неиссериа гоноррҳоеае) томонидан келиб чиқадиган инфексия бўлиб, жинсий йўл билан ўтади. Асосий симптомлари аёлларда вагина оқиши, қичишиш, оғриқ ва сийдик чиқаришда ноқулайликни ўз ичига олади. Эркакларда эса сийдик чиқаришда оғриқ, оқиш ва қизил тери каби симптомлар пайдо бўлади.
Олдини олиш усуллари:
- Кондомлардан фойдаланиш: Кондомлар гонорея ва бошқа жинсий йўл билан юқадиган инфексияларни олдини олишда самарали воситадир.
- Соғлом жинсий амалиёт: Барча жинсий шериклар билан хавфсиз жинсий алоқада бўлиш, ягона шерик билан чекланиш ва қонунийликни таъминлаш гонорея хавфини камайтиради.
2. Чламйдиа (Чламйдиал Инфексия)
Чламйдиа, Чламйдиа трачоматис бактерияси томонидан келиб чиқади ва жинсий алоқада юқади. Бу инфексия кўпинча симптомларсиз бўлади, аммо баъзи ҳолатларда вагина оқиши, қичишиш, сийдик чиқаришда оғриқ ёки эркакларда уретрит симптомлари билан намоён бўлиши мумкин.
Олдини олиш усуллари:
- Текшириш: Чламйдиа инфексияси симптомлар кўрсатмади деган ҳолда ҳам мунтазам равишда жинсий саломатлик текширувларидан ўтиш зарур.
- Хавфсиз жинсий алоқалар: Кондомдан фойдаланиш ва жинсий шериклар сонини чеклаш инфексиянинг олдини олишга ёрдам беради.
3. Генитал Ҳерпес
Генитал ҳерпес, ҳерпес симплех вирус (ҲСВ) томонидан келиб чиқадиган инфексия бўлиб, жинсий алоқада юқади. Бу вирус икки хил шаклда бўлиши мумкин: ҲСВ-1 ва ҲСВ-2. Генитал ҳерпеснинг асосий симптомлари – жинсий аъзоларда оғриқли блистерлар, қичишиш ва терида қизариш.
Олдини олиш усуллари:
- Кондомлар: Генитал ҳерпеснинг олдини олиш учун кондомлардан фойдаланиш керак. Бироқ, вирус терининг ҳар қандай қисмида мавжуд бўлиши мумкин, шунинг учун 100% ҳимоя таъминланмайди.
- Яллиғланиш даврларидан қочиш: Агар сизда генитал ҳерпес симптомлари бўлса, жинсий алоқада бўлишни чеклаш ва вируснинг тарқалишини олдини олиш муҳимдир.
4. Сифилис
Сифилис, Трепонема паллидум бактерияси томонидан келиб чиқади. Бу инфексия уч босқичдан иборат: бошланғич, иккинчи ва учинчи босқичлар. Бошланғич босқичда оғриқсиз яралар (шанкр) пайдо бўлади, иккинчи босқичда эса терида тошмалар, қичишиш ва бошқа симптомлар кузатилади.
Олдини олиш усуллари:
- Кондомлардан фойдаланиш: Кондом сифилис ва бошқа жинсий йўл билан юқадиган инфексияларнинг олдини олиш учун самарали воситадир.
- Текширувлар: Сифилис ва бошқа инфексияларни эрта аниқлаш учун мунтазам тиббий текширувлардан ўтиш зарур.
5. Кандидиаз (Қўзиқорин Инфексияси)
Кандидиаз, Кандида қўзиқоринлари томонидан келиб чиқади ва жинсий йўл билан юқадиган инфексия сифатида қаралади. Асосий симптомлари аёлларда вагинал оқиш, қичишиш ва терида қизариш, эркакларда эса пенисда қичишиш ва қизариш билан намоён бўлади.
Олдини олиш усуллари:
- Гигиена: Шахсий гигиенага риоя қилиш, қуруқ ва тоза кийимларни кийиш, қўзиқорин инфектсияларининг олдини олишда ёрдам беради.
- Хавфсиз жинсий алоқалар: Кондомлардан фойдаланиш ва жинсий алоқалардан олдин ва кейин тозалаш инфектсия хавфини камайтиради.
6. Тричомониасис
Тричомониасис, Тричомонас вагиналис паразитининг сабаби билан келиб чиқади. Бу инфексия кўпинча симптомларсиз бўлади, аммо баъзи ҳолларда вагина оқиши, қичишиш ва оғриқ билан намоён бўлиши мумкин.
Олдини олиш усуллари:
- Хавфсиз жинсий алоқалар: Кондомлардан фойдаланиш ва жинсий шериклар сонини чеклаш тричомониасис хавфини камайтиради.
- Соғлом жинсий саломатлик: Жинсий йўл билан юқадиган инфексияларни эрта аниқлаш ва даволаш муҳим аҳамиятга эга.
Жинсий йўл билан юқадиган инфексиялардан ҳимояланиш ва уларни эрта аниқлаш соғлом жинсий ҳаётни сақлашда муҳимдир. Кондомлардан фойдаланиш, мунтазам тиббий текширувлар ва шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш инфексиялар хавфини сезиларли даражада камайтиради.
