Аллергияга қарши дорилар: Қайси бири яхшироқ?

Аллергияга қарши дорилар: Қайси бири яхшироқ?

Аллергия – бу организмнинг баъзи моддалар (аллергенлар)га ҳаддан ташқари сезгирлиги туфайли келиб чиқадиган нохуш ҳолат. Аллергиянинг симптомларини енгиллаштириш ва назорат қилиш учун турли хил дори воситалари қўлланилади. Аммо ҳар бир дори воситаси турли хил аллергик реактсиялар учун турлича самара бериши мумкин. Ушбу мақолада аллергияга қарши энг кенг қўлланиладиган дорилар ва қайси ҳолатларда яхшироқ эканлиги ҳақида маълумот берилади.

1. Антигистамин дорилар

Антигистаминлар аллергик симптомларни енгиллаштирадиган энг кенг тарқалган дорилардан биридир. Улар организмда аллергия симптомларини келтириб чиқарадиган гистамин моддаларининг таъсирини блоклайди.

Афзалликлари:

• Тез таъсир қилади: Антигистаминлар қисқа вақт ичида бурун оқиши, қичишиш, кўз ёшланиши ва тери тошмаларини енгиллаштиради.
• Кенг қўлланилади: Бу дорилар турли хил аллергик ҳолатларда, жумладан, чанг, ҳайвон жунига ва озиқ-овқат аллергиясида ишлатилади.

Камчиликлари:

• Баъзи антигистаминлар уйқучанликни келтириб чиқариши мумкин (биринчи авлод дорилари, масалан, дифенҳидрамин).
• Баъзи беморларда антигистаминларга қарши сезгирлик паст бўлиши мумкин, яъни дорининг таъсири қисқа муддатли бўлади.

Энг яхши антигистамин дорилар:

• Лоратадин (Кларитин): Уйқучанлик келтириб чиқармайдиган антигистамин дори бўлиб, аллергик ринит ва тери реаксияларини енгиллаштиришда самарали ҳисобланади.
• Сетиризин (Зйртек): Катта ёшлиларда ҳам, болаларда ҳам кенг қўлланилади. Тери тошмалари ва бошқа аллергик реаксияларни енгиллаштиришда самарали.
• Фексофенадин (Аллегра): Уйқучанлик келтириб чиқармайдиган антигистамин дори бўлиб, узоқ муддат таъсир қилади ва астма билан боғлиқ аллергик симптомларни камайтиради.

2. Деконгестантлар

Деконгестантлар аллергик бурун тиқилиши ва синузит симптомларини енгиллаштириш учун ишлатилади. Улар бурун йўлларидаги қон томирларини торайтиради ва бурун тиқилишини камайтиради.

Афзалликлари:

• Бурун тиқилишини тезда енгиллаштиради.
• Нафас олишни осонлаштиради.

Камчиликлари:

• Узоқ муддат қўлланиши мумкин эмас, чунки бурун томирларининг торайиши натижасида узоқ муддат фойдаланишда бурун тиқилиши қайтадан кучайиши мумкин.
• Юрак-қон томир касалликлари ёки юқори қон босими бўлган одамларга тавсия этилмайди.

Энг яхши деконгестантлар:

• Псеудоефедрин (Судафед): Бурун тиқилишини тезда енгиллаштирувчи самарали восита.
• Оксиметазолин (Африн): Бурун спрейи шаклида бўлиб, қисқа муддатли қўллаш учун мўлжалланган.

3. Кортикостероидлар

Кортикостероидлар аллергияга қарши энг кучли дори воситаларидан бири бўлиб, нафас йўллари ва бурундаги яллиғланишни камайтиради. Улар одатда аллергик астма ва аллергик ринитни даволашда ишлатилади.

Афзалликлари:

• Кучли яллиғланишга қарши таъсир кўрсатади.
• Астма билан боғлиқ нафас олиш қийинчиликларини самарали бошқаради.

Камчиликлари:

• Узоқ муддат қўллаш салбий таъсирларни, масалан, суякнинг заифлашиши, юқори қон босими ва қандли диабет хавфини ошириши мумкин.
• Оғир аллергик ҳолатлар учун мўлжалланган ва фақат шифокор томонидан тавсия қилинганда қўлланилиши керак.

Энг яхши кортикостероидлар:

• Флутиказон (Флонасе): Бурун спрейи шаклида бўлиб, бурун тиқилиши ва ринит симптомларини камайтиради.
• Беклометазон (Қвар): Астма билан боғлиқ симптомларни енгиллаштирувчи кучли кортикостероид инҳалери.

4. Леукотриен ретсептор антагонистлари

Леукотриен ретсептор антагонистлари, масалан, монтелукаст (Сингулаир), астма ва баъзи турдаги аллергияларда ишлатиладиган дори воситасидир. Улар леукотриен деб аталадиган моддаларни блоклаб, аллергик реаксиялар ва нафас йўлларининг яллиғланишини камайтиради.

Афзалликлари:

• Астма ва аллергик ринитни биргаликда бошқаради.
• Нафас олишни яхшилайди ва бурун тиқилишини камайтиради.

Камчиликлари:

• Баъзида уйқу бузилиши ёки бош оғриғи келтириб чиқариши мумкин.
• Астма симптомларини кучайтирадиган жиддий аллергик ҳолатлар учун эмас.

Энг яхши леукотриен антагонистлари:

• Монтелукаст (Сингулаир): Астма билан боғлиқ аллергик симптомларни камайтириш учун кенг қўлланилади.

5. Иммунотерапия (аллергия ўқ-дори)

Иммунотерапия аллергик астма ва аллергик ринитни даволаш учун узоқ муддатли ечим бўлиши мумкин. Бу усул аллергенларга қарши иммун тизимини мослаштириш учун кичик дозаларда аллергенларни юбориш орқали амалга оширилади. Вақт ўтиши билан бу организмнинг аллергенларга нисбатан сезгирлигини камайтиради.

Афзалликлари:

• Аллергик реаксияларни узоқ муддатли даврда камайтиради.
• Беморнинг аллергенларга бўлган чидамлилигини оширади.

Камчиликлари:

• Даволаш узоқ давом этади ва бир неча ой ёки йилга чўзилиши мумкин.
• Ҳар бир бемор учун мос келавермайди ва фақат шифокор назорати остида амалга оширилади.

Хулоса

Аллергияга қарши дори воситасини танлаш аллергиянинг турига ва симптомларнинг оғирлик даражасига боғлиқ. Антигистаминлар кўпчилик учун самарали ва тез таъсир кўрсатади, аммо бурун тиқилиши ва астма каби жиддий симптомлар учун деконгестантлар ёки кортикостероидлар керак бўлиши мумкин. Оғир аллергик астма ҳолатларида иммунотерапия узоқ муддатли ечим бўлиши мумкин. Ҳар қандай дори воситасини қабул қилишдан олдин шифокор билан маслаҳатлашиш муҳимдир.

Уй ҳайвонларига аллергия: Белгилари ва олдини олиш усуллари

Уй ҳайвонлари кўпчилик учун дўст ва ҳамроҳ бўлса-да, баъзи одамлар учун уларнинг жунлари ва тери заррачалари аллергик реаксияларни келтириб чиқариши мумкин. Мушук, ит ва бошқа уй ҳайвонлари жунидаги оқсиллар нафас олиш тизимига таъсир қилиб, аллергик симптомларни келтириб чиқаради. Бу мақолада уй ҳайвонларига аллергия белгилари ва олдини олиш усуллари ҳақида маълумот берилади.

Уй ҳайвонларига аллергиянинг сабаблари

Уй ҳайвонларига аллергиянинг асосий сабаби ҳайвонларнинг жунида, тери заррачаларида, сийдиги ва тупугида мавжуд бўлган оқсиллардир. Бу аллергенлар ҳавога тарқалиб, одамнинг нафас олиш йўлларига кирганда иммун тизими томонидан нотўғри тан олинади ва аллергик реаксиялар юзага келади.

Энг кўп аллергияни келтириб чиқарадиган ҳайвонлар қуйидагилардир:

• Мушуклар: Мушукларнинг тери ва тупуги энг кучли аллерген ҳисобланади.
• Итлар: Итларнинг жуни ва тери заррачалари аллергияни келтириб чиқариши мумкин.
• Қуёнлар, кемирувчилар: Ушбу ҳайвонлар ҳам тери зарралари орқали аллергик реактсияларни келтириб чиқариши мумкин.

Уй ҳайвонларига аллергиянинг белгилари

Уй ҳайвонларига аллергия белгилари аллергенлар билан алоқа қилгандан кейин бир не