Астма учун энг самарали дорилар ва инҳалерлар

Астма учун энг самарали дорилар ва инҳалерлар

Астма сурункали нафас йўллари касаллиги бўлиб, нафас олишни қийинлаштирувчи кўплаб аломатлар билан характерланади. Ушбу касалликни бошқаришда дори воситалари ва инҳалерлар муҳим рол ўйнайди. Улар нафас йўлларини кенгайтириш, яллиғланишни камайтириш ва астма ҳужумларини олдини олиш учун қўлланилади. Қуйида астма учун энг самарали дорилар ва инҳалерлар ҳақида батафсил маълумот берилади.

1. Бронходилататорлар

Бронходилататорлар — бу нафас йўлларини кенгайтирувчи дорилар бўлиб, астма ҳужумлари пайтида нафас йўлларини очишга ёрдам беради. Ушбу дорилар қисқа муддатли ва узоқ муддатли таъсирга эга бўлиши мумкин.

• Қисқа муддатли бронходилататорлар: Бу дорилар нафас қисиши ва хириллаш каби астма ҳужумлари бошланганда тезда ёрдам беради. Ушбу дорилар инҳалерлар шаклида қўлланилади ва улар нафас олишни тезда яхшилайди. Масалан:

  • Салбутамол (Вентолин): Тезкор таъсирга эга бўлиб, нафас йўлларини бир неча дақиқада кенгайтиради. Бу инҳалер астма ҳужумлари пайтида энг кўп қўлланиладиган доридир.

• Узоқ муддатли бронходилататорлар: Бу дорилар узоқ муддат давомида нафас йўлларини очиқ ҳолда сақлашга ёрдам беради ва астма ҳужумларини олдини олади. Ушбу дорилар одатда кечаси ёки кундалик назорат учун қўлланилади. Масалан:

  • Формотерол: Узоқ муддатли таъсир кўрсатадиган бронходилататор бўлиб, нафас йўлларини 12 соатгача кенгайтиради.
  • Салметерол: Узоқ муддатли бронходилататор бўлиб, астма аломатларини камайтиришда қўлланилади.

2. Яллиғланишга қарши дорилар

Астма яллиғланиш касаллиги бўлганлиги сабабли, яллиғланишга қарши дорилар нафас йўлларидаги яллиғланишни камайтиришга ёрдам беради. Ушбу дорилар нафас йўлларини тинчлантириш ва астма аломатларини камайтириш учун узоқ муддатли назоратда қўлланилади.

• Инҳалер кортикостероидлар: Бу дорилар астма билан боғлиқ яллиғланишни камайтиришга ёрдам беради ва нафас йўлларини тинчлантиради. Улар астмани назорат қилиш учун кундалик равишда қўлланилади. Масалан:

  • Будесонид (Пулмикорт): Нафас йўлларидаги яллиғланишни камайтириш учун самарали инҳалер кортикостероид ҳисобланади. У нафас йўлларини кенгайтиришга ёрдам беради ва астма ҳужумларини олдини олади.
  • Беклометазон: Яллиғланишга қарши инҳалер бўлиб, астма аломатларини енгиллаштиришда ёрдам беради.

• Оғиз орқали қабул қилинадиган кортикостероидлар: Баъзи ҳолларда, астма аломатлари оғирлашганда, шифокор оғиз орқали қабул қилинадиган кортикостероидларни тавсия қилиши мумкин. Бундай дорилар тезроқ яллиғланишни камайтиради, аммо узоқ муддатли қўлланилиши кўп ножўя таъсирларга олиб келиши мумкин.

3. Комбинатсияланган дорилар

Комбинатсияланган дорилар икки турдаги дориларни бирлаштиради: бронходилататор ва яллиғланишга қарши компонентлар. Бу дорилар нафас йўлларини кенгайтиради ва яллиғланишни камайтиради, шунингдек, астма аломатларини узоқ муддат назорат қилади.

• Флутиказон ва салметерол (Серетиде): Ушбу комбинатсияланган инҳалер яллиғланишга қарши ва бронходилататор таъсирига эга бўлиб, нафас йўлларини кенгайтириш ва яллиғланишни камайтиришда самарали ҳисобланади.
• Будесонид ва формотерол (Сймбикорт): Бу комбинатсияланган инҳалер нафас йўлларини очиш ва астма белгилари камайишига ёрдам беради.

4. Лейкотриен ретсепторлари антагонистлари

Лейкотриен ретсепторлари антагонистлари астма билан боғлиқ яллиғланишни ва нафас йўлларининг сезувчанлигини камайтиради. Ушбу дорилар нафас йўлларидаги яллиғланиш жараёнларини тўхтатиб, астма аломатларини назорат қилишга ёрдам беради.

• Монтелукаст (Сингулаир): Ушбу дорилар оғиз орқали қабул қилинади ва аллергияга боғлиқ астма аломатларини камайтиришга ёрдам беради. Улар астма ҳужумларини олдини олиш учун кундалик равишда қабул қилинади.

5. Иммуномодулятор дорилар

Иммуномодулятор дорилар нафас йўлларида яллиғланишни келтириб чиқарувчи иммун тизими реактсияларини камайтиришга ёрдам беради. Ушбу дорилар астманинг аллергик шаклларида қўлланилади.

• Омализумаб (Холаир): Бу дорилар аллергик астма бўлган одамлар учун мўлжалланган. Улар иммун тизимини тартибга солиб, астма ҳужумларини камайтиради ва нафас олишни енгиллаштиради.

6. Фавқулодда ҳолатлар учун инҳалерлар

Фавқулодда ҳолатлар учун инҳалерлар астма ҳужуми пайтида тезкор ёрдам кўрсатади. Ушбу инҳалерлар қисқа муддатда нафас йўлларини кенгайтиради ва нафас олишни яхшилайди. Астма билан яшаётган одамлар бундай инҳалерларни ҳар доим ёнида олиб юришлари керак.

• Вентолин: Тезкор бронходилататор бўлиб, нафас йўлларини бир неча дақиқа ичида кенгайтиради ва астма ҳужуми пайтида ёрдам беради.

Хулоса

Астмани самарали бошқариш ва аломатларини камайтириш учун бир нечта дорилар ва инҳалерлар мавжуд. Бронходилататорлар, яллиғланишга қарши дорилар ва комбинатсияланган инҳалерлар нафас йўлларини кенгайтириш ва яллиғланишни камайтиришга ёрдам беради. Ҳар бир бемор учун мос дори ва инҳалер танлаш шифокор тавсиясига асосан амалга оширилиши керак. Тўғри даволаш усулларидан фойдаланиш астма билан сифатли ҳаёт кечириш ва астма ҳужумларини олдини олишда муҳим аҳамиятга эга.