Астма учун фойдали парҳез: Нималарни эътиборга олиш керак?
Астма сурункали нафас йўллари касаллиги бўлиб, нафас олишни қийинлаштиради ва ҳаёт сифатига таъсир қилади. Тўғри овқатланиш астма билан курашишда катта ёрдам бериши мумкин. Астмани бошқаришда махсус парҳез тутиш нафас йўлларининг яллиғланишини камайтиришга ва касаллик аломатларини енгиллаштиришга ёрдам беради. Ушбу мақолада астма билан оғриган одамларга қандай парҳез фойдали бўлиши мумкинлиги ва нималарга эътибор бериш кераклиги ҳақида сўз юритамиз.
Антиоксидантларга бой озиқ-овқатлар
Антиоксидантлар танани эркин радикаллардан ҳимоя қилишга ёрдам беради. Эркин радикаллар нафас йўлларининг яллиғланишини кучайтириши ва астма аломатларини оғирлаштириши мумкин. Шунинг учун астма билан оғриган одамларга антиоксидантларга бой озиқ-овқатларни истеъмол қилиш тавсия этилади.
- Мева ва сабзавотлар: Апелсин, лимон, қулупнай, брокколи, исмалоқ ва сабзи каби мева ва сабзавотлар антиоксидантларга бойдир. Айниқса, К витамини нафас йўлларини ҳимоя қилишда муҳим аҳамиятга эга.
- Э витамини: Ёнғоқ ва уруғлар Э витаминининг яхши манбаидир. Ушбу витамин танани ҳимоя қилади ва яллиғланишни камайтиришга ёрдам беради.
Омега-3 ёғ кислоталари
Омега-3 ёғ кислоталари яллиғланишга қарши таъсир кўрсатади ва нафас йўлларининг яхшироқ ишлашига ёрдам беради. Ушбу ёғ кислоталари нафас йўлларидаги яллиғланишни камайтиради ва астма белгилари камайишига ёрдам беради.
- Балиқ: Лосос, скумбрия, сардина каби ёғли балиқлар омега-3 ёғ кислоталарига бой бўлиб, астма билан боғлиқ яллиғланишни камайтиради. Ҳафтада камида икки марта балиқ истеъмол қилиш тавсия этилади.
- Чиа уруғлари ва зиғир уруғлари: Ушбу ўсимлик манбалари ҳам омега-3 ёғ кислоталарига бойдир. Уларни салат ва ёрмаларга қўшиб истеъмол қилиш мумкин.
Магнийга бой озиқ-овқатлар
Магний астмани бошқаришда ёрдам берувчи муҳим минерал ҳисобланади. Магний нафас йўлларини бўшаштиради ва бронходилататор таъсир кўрсатади. Тадқиқотлар магний даражаси паст бўлган одамлар астма ҳужумларига кўпроқ мойил эканлигини кўрсатади.
- Бодом: Магнийга бой бўлган бодом астма билан курашишга ёрдам беради. Кунлик ратсионга бодом қўшиш нафас йўлларининг ҳолатини яхшилайди.
- Авакадо: Авакадо магнийга бой мева ҳисобланади. У яллиғланишни камайтиради ва умумий саломатликни яхшилайди.
Пробиотиклар ва пребиотиклар
Пробиотиклар ва пребиотиклар ичак микрофлорасини яхшилайди ва иммун тизимини қўллаб-қувватлайди. Соғлом ичак микрофлораси астма аломатларини бошқаришда муҳим рол ўйнаши мумкин, чунки иммун тизими нафас йўлларига таъсир қилувчи аллергик реактсияларни камайтиради.
- Кефир ва ёгурт: Кефир ва ёгурт каби пробиотикларга бой маҳсулотлар ичак саломатлигини яхшилайди ва астмани назорат қилишда ёрдам беради.
- Сабзавотлар ва бутун дон маҳсулотлар: Пребиотиклар, масалан, артишок, саримсоқ, банан ва бутун донли маҳсулотлар, ичакдаги фойдали бактерияларни озиқлантиришга ёрдам беради.
С витамини
С витамини нафас йўлларини ҳимоя қилувчи энг муҳим витаминлардан бири ҳисобланади. Ушбу витамин антиоксидант таъсир кўрсатиб, нафас йўлларининг яллиғланишини камайтиришга ёрдам беради.
- Ситрус мевалари: Апелсин, лимон ва грейпфрут каби мевалар С витаминига бойдир. Ҳар куни ушбу меваларни истеъмол қилиш астмани енгиллаштиришда ёрдам беради.
- Қулупнай ва киви: Ушбу мевалар ҳам С витамини манбаи бўлиб, организмга нафас йўлларини ҳимоя қилишда қўшимча ёрдам беради.
Қандай озиқ-овқатлардан сақланиш керак?
Астма билан яшаётган одамлар учун баъзи озиқ-овқатлар астма ҳужумларини қўзғатиши мумкин. Шунинг учун қуйидаги озиқ-овқатлардан эҳтиёт бўлиш керак:
- Сут маҳсулотлари: Баъзи одамлар сут маҳсулотларига нисбатан сезувчан бўлиб, бу астма белгилари кучайишига олиб келиши мумкин. Агар сут маҳсулотлари астмани ёмонлаштирса, уларни ратсиондан чиқариш керак.
- Қайта ишланган озиқ-овқатлар: Консервантлар, сунъий ранг берувчилар ва кимёвий қўшимчалар астма ҳужумларини қўзғатиши мумкин. Шунинг учун қайта ишланган озиқ-овқатлардан сақланиш лозим.
- Зарарли ёғлар: Транс ёғлар ва зарарли тўйинмаган ёғлар нафас йўлларининг яллиғланишини кучайтириши мумкин. Зарарли ёғларни соғлом ёғлар билан алмаштириш тавсия этилади.
Сув ичишни унутманг
Сув астма билан яшаётган одамлар учун жуда муҳим. Сув нафас йўлларини намлайди ва қуриб қолишнинг олдини олади. Нафас йўлларини қуруқликдан ҳимоя қилиш астма белгилари камайишига ёрдам беради. Кун давомида етарлича сув ичиш, айниқса, жисмоний фаолият ёки иссиқ об-ҳаво шароитида жуда муҳимдир.
Хулоса
Астма билан яшаётган одамлар учун тўғри парҳез касалликни бошқаришда катта ёрдам бериши мумкин. Антиоксидантлар, омега-3 ёғ кислоталари, магний ва пробиотикларга бой озиқ-овқатлар нафас йўлларининг ҳолатини яхшилайди ва яллиғланишни камайтиради. Шу билан бирга, баъзи озиқ-овқатлардан сақланиш ва кўп сув ичиш астма ҳужумларини олдини олишда муҳимдир. Тўғри парҳез орқали астмани самарали бошқариш ва нафас олишни яхшилаш мумкин.
