Болаларда астма: Белгилари ва даволаш усуллари

Болаларда астма: Белгилари ва даволаш усуллари

Болаларда астма нафас йўлларининг сурункали яллиғланиши натижасида келиб чиқадиган касаллик бўлиб, нафас олишнинг қийинлашуви билан характерланади. Бу касаллик болалар орасида кенг тарқалган бўлиб, уларнинг жисмоний фаолиятига ва кундалик ҳаётига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Болаларда астмани эрта аниқлаш ва даволаш астма аломатларини енгиллаштириш ва болани соғлом ривожланишига ёрдам беради.

Болаларда астманинг белгилари

Болаларда астма белгилари катталарникига нисбатан бироз фарқ қилиши мумкин. Қуйида болаларда астманинг энг кенг тарқалган белгилари келтирилган:

1. Тез-тез йўталиш: Бола кечаси ёки жисмоний фаолият пайтида кучли йўтал билан қийналади. Бу, айниқса, астма тутқоғининг дастлабки белгиларидан бири бўлиши мумкин.
2. Нафас қисиши: Болада нафас олиш қийинлашиши ва ҳаво етишмаслиги ҳис қилиниши астманинг белгилари бўлиши мумкин. Бу ҳолат бола фаолиятда бўлганида ёки аллергенлар билан алоқада бўлганда юзага келади.
3. Ғувиллаш ёки хириллаш: Бола нафас олаётган пайтда нафас йўллари торайиши туфайли хириллаш ёки ғувиллаш эшитилиши мумкин. Бу, айниқса, нафас чиқариш пайтида яққол сезилади.
4. Кўкрак қисилиши: Болалар кўкрак қисилиши ёки оғриқни ҳис қилишлари мумкин. Бу ҳис-туйғу уларнинг нафас олишини қийинлаштиради ва нафас етишмаслиги ҳисини беради.
5. Чарчоқ ва заифлик: Астма билан оғриган болалар тезда чарчашлари ва кучсизликни ҳис қилишлари мумкин, айниқса, жисмоний машқлар ёки ўйин пайтида.

Астма аломатларини кучайтирувчи омиллар

Болаларда астма аломатларини қўзғатувчи бир қанча омиллар мавжуд. Улар орасида қуйидагилар киради:

• Аллергенлар: Гул чанги, уй ҳайвонлари жунлари, чанг ва моғор аллергенлар астма тутқоғини келтириб чиқариши мумкин.
• Совуқ ҳаво: Совуқ ҳаво ёки об-ҳаво ўзгаришлари нафас йўлларининг яллиғланишига олиб келиши ва астмани кучайтириши мумкин.
• Инфектсиялар: Нафас олиш йўлларидаги вирусли ва бактериал инфектсиялар болаларда астма белгилари кучайишига сабаб бўлиши мумкин.
• Кучли жисмоний машқлар: Баъзи болаларда жисмоний машқлар пайтида нафас олишда қийинчиликлар юзага келади, бу ҳолат «жисмоний машқлар билан боғлиқ астма» деб аталади.

Болаларда астма диагностикаси

Болаларда астмани диагностика қилиш учун педиатр ёки пулмонолог шифокор бир қатор тестларни ўтказиши мумкин. Кўпинча болалар жуда ёш бўлганлиги сабабли, астма диагностикаси қийин бўлиши мумкин. Қуйидаги усуллар ёрдамида астма аниқланади:

1. Тиббий тарих ва симптомлар: Шифокор боланинг тиббий тарихини, аломатларини ва қачон пайдо бўлганини ўрганади. Бу, айниқса, йўтал ва хириллаш пайтида муҳим ҳисобланади.
2. Спирометрия тести: Спирометрия тести ёрдамида нафас олиш функсияси ўлчанади ва бола нафас олаётган ҳавонинг ҳажми ва тезлиги аниқланади.
3. Аллергия тестлари: Агар астма аллергияларга боғлиқ бўлса, шифокор аллергия тестлари орқали қайси моддаларга боланинг сезгирлигини аниқлашга ҳаракат қилади.

Болаларда астмани даволаш усуллари

Болаларда астмани даволаш учун бир нечта самарали усуллар мавжуд. Даволаш усули боланинг астма даражаси ва аломатларига боғлиқ. Қуйидаги усуллар болалар астмасини бошқаришда кенг қўлланилади:

1. Инҳалерлар: Астмани бошқариш учун энг самарали восита — инҳалерлар ҳисобланади. Улар нафас йўлларини кенгайтиради ва яллиғланишни камайтиради. Инҳалерлар одатда бронходилататорлар ва яллиғланишга қарши дориларни ўз ичига олади.
2. Аллергенлардан сақланиш: Агар болада аллергик астма бўлса, аллергенлар билан алоқа қилмаслик муҳимдир. Уйда чангни камайтириш, уй ҳайвонларидан сақланиш ва ҳаво филтрларидан фойдаланиш бу ҳолатни енгиллаштириши мумкин.
3. Даволовчи дорилар: Баъзи болаларда узоқ муддатли даволаш учун яллиғланишга қарши дорилар буюрилиши мумкин. Ушбу дорилар астма аломатларини камайтириш ва тутқоқ олдини олиш учун қўлланилади.
4. Иммунотерапия: Аллергик астма бўлган болалар учун иммунотерапия усули (аллергияга қарши ваксина) аллергенларга нисбатан сезувчанликни камайтиришга ёрдам беради. Бу даволаш узоқ муддатли натижа беради.
5. Жисмоний фаолиятни чеклаш: Болалар астма билан яшаса ҳам, улар фаолиятдан тўлиқ воз кечиши керак эмас. Бироқ, машғулотларни аста-секин бошлаш ва инҳалерларни олдиндан қўллаш лозим.

Болаларда астма билан яшаш

Болаларда астмани бошқаришда ота-оналар ва васийларнинг роли катта. Улар болани аллергенлардан ҳимоя қилиш ва даволаш режасига риоя қилишда ёрдам беришлари керак. Болаларда астма белгилари кечаси кучайиши мумкинлиги сабабли, уйда шароитларни назорат қилиш ва чангни камайтириш жуда муҳимдир. Бундан ташқари, болалар жисмоний фаолиятда иштирок этишлари учун тўғри даволаш усулларини қўллаш астма аломатларини камайтириши ва боланинг сифатли ҳаёт кечиришига ёрдам беради.

Хулоса

Болаларда астма — бу жиддий касаллик бўлиб, нафас олишда қийинчиликлар ва бошқа ноқулайликларни келтириб чиқариши мумкин. Астманинг белгилари, жумладан, йўтал, нафас қисиши ва хириллашни эрта аниқлаш, даволаш ва аллергенлардан сақланиш орқали болаларнинг соғлом ривожланишига ёрдам бериш мумкин. Ўз вақтида қўйилган ташхис ва самарали даволаш астма билан яшаётган болалар учун катта фарқ яратади.