Эркакларда Кўкрак Саратони: Сабаблари ва Белгилари
Кўкрак саратони асосан аёлларда учраши билан танилган бўлса-да, эркаклар ҳам ушбу касалликка чалиниш эҳтимолига эга. Эркакларда кўкрак саратони кам учрайдиган ҳолат бўлиб, кўпинча кеч аниқланади, чунки эркаклар ўзларида кўкрак саратони ривожланиши эҳтимолини камдан-кам ўйлайдилар. Ушбу мақолада эркакларда кўкрак саратонининг сабаблари, белгиларини аниқлаш ва бу касаллик ҳақида хабардорликни оширишга қаратилган маълумотлар берилади.
Эркакларда Кўкрак Саратони Нима?
Эркакларда кўкрак саратони эркак кўкрак тўқималарида саратон ҳужайраларининг шаклланиши билан юзага келади. Аёллар кўкрак тўқималарига нисбатан эркакларда бу тўқималар кичикроқ бўлишига қарамай, саратон ҳужайралари ривожланиши мумкин. Кўкрак тўқималарининг ўсиши ва саратон ҳужайраларига айланиши аёлларда бўлгани каби эркакларда ҳам кузатилиши мумкин.
Эркакларда Кўкрак Саратони Сабаблари
Эркакларда кўкрак саратони ривожланишининг бир нечта сабаблари бор. Бу сабаблар кўпинча гормонал ўзгаришлар, генетик омиллар ва турмуш тарзига боғлиқ омиллардан иборат. Қуйида эркакларда кўкрак саратони ривожланишига олиб келиши мумкин бўлган асосий омиллар келтирилган:
- Гормонал Ўзгаришлар
Кўкрак саратонининг ривожланиши кўпинча эстроген ва тестостерон гормонлари ўртасидаги номутаносиблик билан боғлиқ. Эркакларда одатда тестостерон гормони кўпроқ бўлади, аммо айрим ҳолларда эстроген гормони даражасининг ошиши кўкрак тўқималарининг ўсишига сабаб бўлиши мумкин. Гормонал номутаносиблик, айниқса, кексайган эркакларда кузатилади ва кўкрак саратони хавфини оширади.
- Генетик Омиллар
Генетик омиллар эркакларда кўкрак саратони ривожланишида катта рол ўйнаши мумкин. Айниқса, БРКА1 ва БРКА2 генларидаги мутатсиялар кўкрак саратони хавфини оширади. Агар эркакнинг оиласида аёллар ёки эркаклар орасида кўкрак саратони билан касалланганлар бўлса, у ҳам ушбу касалликка чалиниш хавфига эга бўлиши мумкин.
- Ёш омили
Эркакларда кўкрак саратони асосан 60-70 ёшдан ошганларда учрайди. Ёши каттароқ эркакларда кўкрак саратонига чалиниш хавфи юқори бўлади, чунки бу даврда гормонал ўзгаришлар ва организмнинг қариши ўз таъсирини кўрсатади.
- Радиасияга таъсир қилиш
Олдиндан радиотерапия ёки радиасия билан боғлиқ жараёнларга дучор бўлган эркаклар кўкрак саратонига чалиниш хавфига эга. Радиасия нурланиши ҳужайра ДНК таркибини ўзгартириши мумкин, бу эса саратон ҳужайраларининг ривожланишига олиб келади.
- Клинефелтер синдроми
Клинефелтер синдроми эркаклар орасида генетик номутаносибликни келтириб чиқарадиган ҳолат бўлиб, бунда эркакларда бир ёки бир нечта қўшимча Х хромосома мавжуд бўлади. Ушбу синдром кўкрак саратони хавфини оширади, чунки бу эркакларда тестостерон даражаси паст ва эстроген даражаси юқори бўлиши мумкин.
- Семизлик ва нотўғри овқатланиш
Семизлик ва нотўғри овқатланиш эркакларда кўкрак саратони хавфини оширади, чунки ёғ тўқималари эстроген гормонини ишлаб чиқаришга ёрдам беради. Ортиқча вазн гормонал номутаносибликка сабаб бўлиши ва саратон ривожланишига олиб келиши мумкин.
Эркакларда Кўкрак Саратони Белгилари
Кўкрак саратонининг дастлабки босқичида эркакларда сезиларли белгилари бўлмаслиги мумкин. Аммо саратон ривожланиб боргани сайин қуйидаги белгилар пайдо бўлиши мумкин:
- Кўкракда Тугунча ёки Шиш
Эркаклар кўкрагида тугунча ёки қаттиқ шиш пайдо бўлиши кўкрак саратонининг асосий белгисидир. Ушбу тугунча қўл билан сезилади ва кўпинча оғриқсиз бўлади. Шиш одатда кўкракнинг бир томонида пайдо бўлади.
- Кўкрак Тери Юзасидаги Ўзгаришлар
Кўкрак терисида ўзгаришлар ҳам кўкрак саратони белгиларидан бири бўлиши мумкин. Бу ўзгаришлар кўкрак терисининг ажинланиши, қизариши ёки қуруқлашишини ўз ичига олади. Шунингдек, кўкрак териси апелсин пўстлоғи каби кўринишда бўлиши мумкин.
- Нипелнинг Ичкарига Тортилиши
Кўкрак саратонининг яна бир белгиси — нипелнинг ичкарига тортилиши ёки жойлашувида ўзгариш бўлишидир. Нипел атрофидаги тери ўзгариши ҳам кўкрак саратони ривожланаётганидан дарак бериши мумкин.
- Нипелдан Ажралмалар Чиқиши
Эркакларда нипелдан ғайритабиий ажралмалар чиқиши, айниқса, қонли ёки суюқ ажралмалар пайдо бўлиши кўкрак саратонининг белгиси бўлиши мумкин. Бу ҳолат кузатилса, шифокорга мурожаат қилиш зарур.
- Қўлтиқ Остидаги Тугунлар
Саратон қўлтиқ остидаги лимфа тугунларига тарқалиши мумкин. Агар қўлтиқ остида тугунча ёки шиш сезилса, бу кўкрак саратонининг аломати бўлиши мумкин.
Хулоса
Эркакларда кўкрак саратони кам учраса ҳам, бу касаллик жиддий хавф туғдиради. Касалликни эрта босқичда аниқлаш ва даволаш унинг муваффақиятли даволанадиганлигини оширади. Шунинг учун эркаклар ўз соғлиғига эътиборли бўлишлари, кўкракдаги ғайритабиий ўзгаришларни сезишлари ва мунтазам равишда тиббий кўрикдан ўтишлари керак. Кўкрак саратонининг белгиларини эрта аниқлаш ва шифокорга мурожаат қилиш ҳаётни сақлаб қолишга ёрдам беради.
