Грипп ва асоратлар: Нималарга эътибор бериш керак?

Грипп ва асоратлар: Нималарга эътибор бериш керак?

Грипп (инфлуенза) кўплаб одамлар томонидан энгил касаллик сифатида қабул қилинса-да, баъзи ҳолларда у жиддий асоратларни келтириб чиқариши мумкин. Айниқса, иммунитети заиф одамлар, ёш болалар, кексалар ва сурункали касалликлари бўлган шахслар гриппдан кейинги асоратларга кўпроқ мойил бўлишади. Гриппнинг асоратларини олдини олиш ва уларга эътибор бериш касалликдан кейинги тикланишни енгиллаштириши мумкин. Ушбу мақолада грипп ва унинг асоратлари ҳақида батафсил маълумот берамиз.

Гриппнинг асосий белгилари

Грипп одатда юқори тана ҳарорати, бош оғриғи, мушак оғриғи, йўтал ва томоқ оғриғи каби белгилардан бошланади. Ушбу симптомлар одатда 7-10 кун давомида кечади, лекин баъзи ҳолларда касалликдан кейин асоратлар ривожланиши мумкин. Асоратлар грипп пайтида ёки ундан кейин юзага келиши мумкин, ва улар кўпинча бошқа жиддий касалликларга олиб келиши эҳтимолдан ҳоли эмас.

Гриппнинг жиддий асоратлари

Гриппнинг энг кенг тарқалган асоратлари қуйидагилар:

1. Ўпка инфектсиялари (пневмония)

Пневмония гриппнинг энг жиддий асоратларидан биридир. Грипп нафас йўлларига зарар етказиб, бактериал ёки вирусли пневмониянинг ривожланишига олиб келиши мумкин. Ўпка инфектсияси кучли йўтал, нафас олиш қийинлиги, кўкракда оғриқ ва юқори тана ҳарорати каби симптомлар билан кузатилади. Айниқса, иммун тизими заифлашган одамларда пневмония хавфи юқори бўлади.

2. Бронхит

Грипп асорати сифатида ривожланиши мумкин бўлган яна бир нафас йўллари касаллиги бу бронхитдир. Бронхит бронхлар яллиғланиши билан тавсифланади ва одатда узоқ давом этувчи йўтал билан кечади. Гриппдан кейин бронхит ривожланиши нафас олиш қийинлигини ва йўталнинг давом этишини келтириб чиқаради. Агар йўтал бир неча ҳафта давом этса, бу бронхит белгилари бўлиши мумкин ва шифокор билан маслаҳатлашиш лозим.

3. Юрак муаммолари

Грипп юрак соғлиғига ҳам таъсир қилиши мумкин. Ўз вақтида даволанмаган грипп юрак мушакларига зарар етказиши мумкин, бу эса юрак яллиғланиши (миокардит) ёки юракнинг бошқа жиддий касалликларига олиб келиши мумкин. Юрак оғриғи, нафас қисилиши ва ҳаддан ташқари чарчоқ каби симптомлар пайдо бўлса, дарҳол тиббий ёрдамга мурожаат қилиш лозим.

4. Қувватни йўқотиш ва асабийлашиш

Гриппдан кейин баъзи одамлар кучли чарчоқ ва асабийликни бошдан кечириши мумкин. Бу асоратлар одатда организмнинг вирус билан курашишидан кейинги тикланиш жараёнига боғлиқ. Тикланиш даври баъзида бир неча ҳафта давом этиши мумкин, шунинг учун дам олиш ва организмни қувват билан таъминлаш муҳимдир.

5. Синусит ва отит

Грипп нафақат нафас йўлларига, балки синус ва қулоққа ҳам зарар етказиши мумкин. Гриппдан кейин синуслар яллиғланиши (синусит) ёки қулоқ инфектсияси (отит) ривожланиши мумкин. Ушбу ҳолатлар кучли бош оғриғи, юзда оғриқ ва эшитишда муаммолар билан кечиши мумкин. Бундай симптомлар пайдо бўлса, шифокор билан маслаҳатлашиш зарур.

Асоратларнинг хавф омиллари

Гриппдан кейинги асоратлар ҳар кимда ҳам ривожланавермайди, аммо баъзи гуруҳлар бунга кўпроқ мойил бўлишади. Қуйидаги ҳолатлар грипп асоратлари хавфини оширади:

• Ёш болалар ва кексалар: Уларнинг иммунитети заифроқ бўлганлиги сабабли, улар гриппдан кейинги асоратларга кўпроқ дуч келишади.
• Сурункали касалликлар: Юрак, ўпка ёки диабет каби сурункали касалликларга эга одамлар грипп асоратларидан кўпроқ азият чекишади.
• Ҳомиладор аёллар: Ҳомиладорлик пайтида иммунитет тизими сусаяди, бу эса гриппдан кейинги асоратлар хавфини оширади.
• Иммунитети заиф бўлганлар: Иммун тизими заиф бўлган одамлар (масалан, саратон касаллигига чалинганлар ёки иммуносупрессив дорилар қабул қиладиганлар) гриппдан кейинги асоратларни тез-тез бошдан кечиришади.

Асоратларнинг олдини олиш учун тавсиялар

Гриппдан кейинги асоратларни олдини олиш учун қуйидаги чораларни кўриш тавсия этилади:

1. Гриппга қарши ваксина олиш

Грипп асоратларидан ҳимояланишнинг энг самарали усулларидан бири бу гриппга қарши ваксина олишдир. Ваксина гриппни олдини олишга ёрдам беради ва касаллик жиддий кечишини камайтиради. Айниқса, юқори хавф гуруҳидаги одамлар учун ваксина олиш жуда муҳим.

2. Иммунитетни мустаҳкамлаш

Иммунитетни мустаҳкамлаш орқали грипп ва унинг асоратларидан сақланиш мумкин. Соғлом овқатланиш, мунтазам жисмоний машқлар ва етарлича уйқу иммунитетни кучайтиришга ёрдам беради. Шунингдек, С витамини, синк ва Д витамини каби озуқавий моддалар иммунитетни қўллаб-қувватлайди.

3. Суюқлик истеъмолини ошириш

Грипп пайтида кўп суюқлик ичиш нафас йўлларини тозалашга ва организмни сувсизланишдан сақлашга ёрдам беради. Бу эса гриппнинг кучли асоратлари ривожланиш хавфини камайтиради.

4. Тиббий ёрдамга мурожаат қилиш

Агар гриппдан кейин юқорида келтирилган асоратлар белгилари пайдо бўлса, дарҳол шифокор билан маслаҳатлашиш лозим. Асоратларни эрта аниқлаш ва даволаш касалликнинг оғирроқ кечишининг олдини олишда ёрдам беради.

Хулоса

Грипп кўпинча энгил кечадиган касаллик бўлса-да, баъзида жиддий асоратларга олиб келиши мумкин. Асоратларнинг олдини олиш учун гриппга қарши ваксина олиш, иммунитетни мустаҳкамлаш ва тўғри даволаниш муҳим аҳамиятга эга. Гриппдан кейин кучли йўтал, нафас олиш қийинлиги ёки юрак оғриғи каби белгилар пайдо бўлса, дарҳол тиббий ёрдамга мурожаат қилиш керак.