Гриппни юқтирганда нималар қилиш керак?
Грипп, яъни инфлуенза, вирусли касаллик бўлиб, у юқори тана ҳарорати, мушак оғриғи, йўтал, бош оғриғи ва чарчоқ каби белгилари билан кечади. Гриппга чалинганда тўғри чоралар кўриш касалликни тезроқ енгиб ўтишга ва асоратларнинг олдини олишга ёрдам беради. Ушбу мақолада гриппни юқтирганда нима қилиш кераклиги ҳақида фойдали маслаҳатлар берамиз.
1. Дам олиш
Гриппни юқтирган одамлар учун энг муҳим чораларидан бири дам олишдир. Вирус билан курашаётган организмга қўшимча стресс тушмаслиги учун, имкон қадар кўпроқ дам олиш керак. Грипп пайтида кўпинча кучли чарчоқ кузатилади, шунинг учун кундалик ишларни бир муддат тўхтатиш ва кўп вақтни ётишда ўтказиш лозим. Дам олиш организмга вирусга қарши самарали курашиш имконини беради ва тикланиш жараёнини тезлаштиради.
2. Сув ичишни кўпайтириш
Грипп пайтида организм кўпроқ суюқликка муҳтож бўлади. Юқори тана ҳарорати, терлаш ва бурун оқиши сувсизланишга олиб келиши мумкин. Шунинг учун суюқлик ичишни кўпайтириш жуда муҳимдир. Сувдан ташқари, иссиқ чойлар, булонлар, мевали шарбатлар ҳам фойдали. Айниқса, лимонли чой ёки асал қўшилган чой иммунитетни кучайтиради ва томоқдаги оғриқларни камайтиришга ёрдам беради. Алкоголли ичимликлардан сақланиш керак, чунки улар сувсизланишни янада кучайтириши мумкин.
3. Ҳароратни кузатиш
Грипп билан касалланган одамлар кўпинча юқори тана ҳароратига дуч келадилар. Агар ҳарорат 38.5 даражадан юқори бўлса, уни тушириш учун дорилар қўлланилиши мумкин. Паратсетамол ёки ибупрофен каби ҳарорат туширувчи дорилар оғриқни камайтириш ва тана ҳароратини нормаллаштириш учун тавсия этилади. Аммо, агар ҳарорат 38 даражадан юқори бўлмаса, уни табиий усулда сақлаб туриш яхшироқдир, чунки ҳарорат вирусларга қарши организмнинг курашиш механизми ҳисобланади.
4. Йўтал ва томоқ оғриғига қарши чоралар
Грипп билан бирга келадиган йўтал ва томоқ оғриғи одамни безовта қилиши мумкин. Ушбу симптомларни енгиллаштириш учун асал ва лимон қўшилган илиқ чой ичиш тавсия этилади. Асал томоқни юмшатади, лимон эса иммунитетни кучайтиради. Шунингдек, тузли сув билан ғарғара қилиш ҳам томоқ оғриғини камайтиради ва нафас йўлларини тозалашга ёрдам беради. Йўтални юмшатиш учун ҳаво намлигини ошириш ҳам фойдали бўлади.
5. Дори воситаларидан фойдаланиш
Грипп пайтида кўпинча симптомларни енгиллаштирувчи дори воситалари қўлланилади. Антивирал дорилар гриппни даволашда фойдали бўлиши мумкин, аммо уларни фақат шифокор тавсияси билан қабул қилиш керак. Симптомларни камайтириш учун махсус воситалар (йўталга қарши сироплар, оғриқ қолдирувчи дорилар) ҳам тавсия этилади. Аммо, дориларни кўп истеъмол қилишдан сақланиш ва доимо шифокор билан маслаҳатлашиш лозим.
6. Ўзингизни ва бошқаларни ҳимоя қилиш
Гриппни юқтирган пайтда бошқаларга вирус тарқалмаслиги учун эҳтиёт чораларини кўриш жуда муҳим. Йўталиш ёки аксириш пайтида оғиз ва бурунни салфетка ёки тирсак билан ёпиш, фойдаланган салфеткани дарҳол ташлаб юбориш ва қўлларни мунтазам ювиш керак. Уйда бошқа одамлардан масофа сақлаш ва умумий буюмларни (сочиқ, идиш-товоқ) ишлатмаслик тавсия этилади. Бу бошқа одамларни касалликдан ҳимоя қилишнинг самарали йўлидир.
7. Иммунитетни мустаҳкамлаш
Гриппдан тезроқ тикланиш учун иммунитетни мустаҳкамлаш муҳимдир. Табиий озиқ-овқатлар ва қўшимчалар орқали иммунитет тизимини қўллаб-қувватлаш мумкин. Масалан, С витамини ва синк билан бойитилган озиқ-овқатлар (апелсин, лимон, грейпфрут, қовоқ уруғлари, бодом) иммунитетни кучайтиришга ёрдам беради. Шунингдек, занжабил, саримсоқ, асал каби табиий маҳсулотлар ҳам гриппга қарши курашда фойдали.
8. Ўзингизни яхши парвариш қилинг
Грипп пайтида ўз танангизни яхши парваришлаш муҳим. Вақтида овқатланиш, енгил ва витаминларга бой овқатлар истеъмол қилиш организмни кучли сақлайди. Жуда ёғли ёки ширин овқатлардан сақланиш керак, чунки бу озиқ-овқатлар иммун тизимига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Овқат ҳазм қилишни енгиллаштирувчи енгил овқатлар (масалан, сабзавотли шўрва, сабзавот пюреси) истеъмол қилиш лозим.
9. Ҳаво намлигини сақлаш
Грипп пайтида нафас олиш йўлларининг қуриши кўпинча безовталик туғдиради. Уйда ҳаво намлигини ошириш орқали нафас олишни енгиллаштириш мумкин. Махсус ҳаво намлагичлардан фойдаланиш ёки оддий сувли идишларни хона бурчакларига қўйиш ҳаво намлигини оширишга ёрдам беради. Бу нафақат нафас йўлларини тозалашга, балки йўтални камайтиришга ҳам ёрдам беради.
Хулоса
Гриппни юқтирган пайтда тўғри чоралар кўриш тикланиш жараёнини тезлаштиришга ёрдам беради. Дам олиш, кўп суюқлик ичиш, ҳароратни кузатиш ва тўғри овқатланиш касалликнинг белгилари билан курашишда муҳимдир. Шунингдек, симптомларни енгиллаштириш учун табиий воситалар ва дори-дармонлардан фойдаланиш, бошқаларга вирус тарқатмаслик учун эҳтиёт чораларини кўриш зарур. Имкон қадар шифокор билан маслаҳатлашиш ва тавсияларга амал қилиш гриппни енгишда энг яхши ёндашувдир.
