ОДАМЛАРДА ГИЖЖАЛАР БИЛАН БЎҒЛИҚ ЭНГ КЕНГ ТАРҚАЛГАН ХАТО ФИКРЛАР
Гижжаларга оид хато фикрлар ва нотўғри маълумотлар кўпинча одамлар ўртасида тарқалади, бу эса уларнинг самарали даволаниши ва олдини олишига халақит беради. Гижжаларнинг мавжудлиги ва уларнинг таъсири ҳақида нотўғри тушунчалар бўлиши мумкин. Қуйида одамлар орасида кенг тарқалган хато фикрлар ва уларнинг ҳақиқатларини келтириб ўтиш.
1. «Гижжаларнинг фақат ифлос жойларда яшовчиларни зарарлайди»
Хато фикр: Кўплаб одамлар гижжаларнинг фақат ифлос шароитларда яшовчиларни зарарлашини ўйлайди.
Ҳақиқат: Гижжалар ҳар қандай муҳитда пайдо бўлиши мумкин, ҳатто тоза ва гигиеник шароитларда ҳам. Паразитлар кўпинча ювилмаган озиқ-овқатлар, ифлос сув ёки бошқа инфексион манбалардан организмга кириши мумкин. Гигиеник шароитларда бўлиш гижжалардан ҳимоя қилмайди, шунинг учун уларнинг олдини олиш учун қатъий гигиена қоидаларига риоя қилиш зарур.
2. «Гижжалар фақат болалар ва ёшлар учун хавфли»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжаларнинг асосан болалар ва ёшларни зарарлашини, катталар учун хавфли эмаслигини ўйлайди.
Ҳақиқат: Гижжалар ҳар қандай ёшдаги одамларни зарарлаши мумкин. Болалар, албатта, гижжаларга мойил бўлиши мумкин, чунки улар кўпроқ жисмоний фаолиятда бўлади ва қўл гигиенасига камроқ эътибор беради. Бироқ, катталар ҳам гижжаларга дуч келиши мумкин, айниқса улар тоза бўлмаган озиқ-овқатларни истеъмол қилса ёки инфексион манбалар билан алоқада бўлса.
3. «Гижжаларнинг мавжудлиги фақат қорин оғриғи ва қичишиш билан намоён бўлади»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжаларнинг мавжудлиги фақат қорин оғриғи ва терида қичишиш билан боғлиқ деб ўйлайди.
Ҳақиқат: Гижжаларнинг кўплаб яширин белгилари бўлиши мумкин, масалан, чарчоқ, аллергик реактсиялар, уйқу бузилишлари, ва овқат ҳазм қилиш муаммолари. Гижжаларнинг саломатликка таъсири аниқроқ бўлиши учун тиббий текширувлар ва диагностика зарур.
4. «Гижжаларнинг даволаш учун фақат кимёвий дорилар керак»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжаларга қарши фақат кимёвий дори-дармонлар ёрдамида даволаниш мумкин деб ўйлайди.
Ҳақиқат: Гижжалардан қутулиш учун табиий воситалар ҳам самарали бўлиши мумкин. Масалан, саримсоқ, чай қошиғи мойи (теа трее оил) ва бошқа табиий маҳсулотлар гижжаларга қарши курашишда ёрдам беради. Бироқ, табиий воситаларни ишлатишда эҳтиёткорлик ва мутахассислар маслаҳатига риоя қилиш зарур.
5. «Гижжаларнинг олдини олиш учун дорилар керак, гигиена қоидаларига риоя қилиш шарт эмас»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжаларнинг олдини олиш учун фақат дориларни ишлатиш етарли, гигиена қоидаларига эътибор бермаслик мумкин деб ўйлайди.
Ҳақиқат: Гижжалардан олдини олишда гигиена қоидаларига риоя қилиш муҳимдир. Қўлларни ювиш, озиқ-овқатларни тўғри тайёрлаш ва ифлос сувдан сақланиш гижжаларнинг тарқалишини камайтиришга ёрдам беради. Дорилар ва табиий воситалар гигиена қоидалари билан биргаликда самарали бўлади.
6. «Гижжаларнинг мавжудлиги фақат тиббий текширувлар орқали аниқланади»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжаларнинг мавжудлигини фақат тиббий текширувлар орқали аниқлаш мумкин деб ўйлайди.
Ҳақиқат: Гижжаларнинг мавжудлигини аниқлаш учун тиббий текширувлар зарур бўлиши мумкин, лекин баъзи ҳолларда уй шароитида ҳам эҳтиёткорлик билан тестлар ўтказиш мумкин. Масалан, ичак гижжалари учун уй шароитида фойдаланиладиган тестлар мавжуд. Бироқ, аниқ ташхис қўйиш ва даволаш учун мутахассис маслаҳатига мурожаат қилиш муҳимдир.
7. «Гижжалардан тўлиқ қутулиш мумкин эмас»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжалардан тўлиқ қутулиш мумкин эмас деб ҳисоблайди.
Ҳақиқат: Гижжалардан тўлиқ қутулиш мумкин. Тўғри диагностика, даволаш ва олдини олиш чоралари орқали гижжаларнинг салбий таъсирларини камайтириш ва уларни тўлиқ бартараф этиш мумкин. Тиббий ёрдам, табиий воситалар ва гигиена қоидаларига риоя қилиш орқали гижжалардан қутулиш мумкин.
8. «Гижжалардан қутулиш учун фақат дорилар ва даволаниш керак, профилактика муҳим эмас»
Хато фикр: Баъзи одамлар гижжалардан қутулиш учун фақат дорилар ва даволанишни аҳамиятли деб ҳисоблайди, профилактика чоралари эса камроқ эътиборга олинади.
Ҳақиқат: Гижжаларнинг олдини олиш ва уларни қайтадан пайдо бўлишининг олдини олиш учун профилактика чораларини амалга ошириш жуда муҳимдир. Гигиена қоидаларига риоя қилиш, тоза озиқ-овқат ва сувдан фойдаланиш, шунингдек, уй шароитида хавфли жойларни тозалаш каби чоралар гижжалардан сақланишда муҳим рол ўйнайди.
Гижжаларга оид хато фикрларни тушуниш ва уларга қарши тўғри чора-тадбирларни кўриш саломатликни сақлашда муҳим аҳамиятга эга. Гижжаларнинг хавфини камайтириш ва соғлиқни сақлаш учун тўғри маълумотлар билан танишиб чиқиш керак.
