Терида юзага келадиган аллергия: Сабаблари ва даволаш усуллари

Терида юзага келадиган аллергия: Сабаблари ва даволаш усуллари

Тери аллергияси – бу тери юзасида аллергенлар билан алоқа натижасида юзага келадиган ножўя реаксиялар. Тери аллергияси кўпинча қизариш, тошма, қичишиш ва шишиш билан намоён бўлади. Бу ҳолат турли сабабларга кўра юзага келиши мумкин ва ҳар бир одамда симптомлар турлича бўлиши мумкин. Ушбу мақолада терида аллергия сабабларини ва уни даволаш усулларини батафсил кўриб чиқамиз.

Тери аллергиясининг сабаблари

Тери аллергиясини келтириб чиқарадиган омиллар кўп ва улар одамларнинг турли-туман сезгирлигига боғлиқ. Қуйида энг кенг тарқалган сабабларга тўхталамиз:

1. Контакт дерматит
   Контакт дерматит тери билан аллерген моддаларнинг бевосита алоқаси туфайли юзага келадиган аллергия туридир. Бу, масалан, кимёвий моддалар, косметика, совун, парфюмерия, металл буюмлар (никел) ва баъзи кийим-кечак материаллари билан алоқа қилиш натижасида содир бўлиши мумкин. Алоқа қилинган жойда тери қизариши, қичишиш ва шишиш кузатилади.
2. Озиқ-овқат аллергияси
   Баъзи озиқ-овқат маҳсулотлари тери аллергиясини келтириб чиқариши мумкин. Масалан, ёнғоқ, сут, тухум, денгиз маҳсулотлари ва баъзи мевалар терида қизариш ва тошмаларни келтириб чиқариши мумкин. Бунда аллергик реактсия ички таъсир билан юзага келади ва кўпинча умумий қичишиш ва тошма каби белгилар билан ифодаланади.
3. Дори воситаларига аллергия
   Баъзи дори воситалари, масалан, антибиотиклар, оғриқ қолдирувчи дорилар ёки яллиғланишга қарши воситалар терида аллергик реаксияларни келтириб чиқариши мумкин. Бу турдаги аллергия кўпинча тошма, қичишиш ва тери шишиши билан бирга кечади.
4. Ҳайвонлар жунига аллергия
   Уй ҳайвонлари (итлар, мушуклар) жунидаги оқсиллар билан алоқа қилганда тери реаксиялари юзага келиши мумкин. Бу ҳолат одатда бурун оқиши ва кўз ёшланиши билан бирга кечса-да, терида ҳам тошмалар ва қичишиш бўлиши мумкин.
5. Атроф-муҳит омиллари
   Баъзи табиий омиллар, масалан, чанг, ўсимлик чанги (полен) ва моғор, ҳам тери аллергияларини келтириб чиқариши мумкин. Бу турдаги аллергия кўпинча мавсумий бўлиб, баҳор ва ёз фаслларида кучаяди.

Тери аллергиясининг белгилари

Тери аллергиясининг белгилари турлича бўлиши мумкин ва улар аллерген билан алоқа қилинган жойда ёки умумий ҳолатда намоён бўлади. Қуйида тери аллергиясининг асосий симптомлари келтирилган:

1. Тери қизариши: Тери аллергиясининг энг кўп учрайдиган белгиси – қизаришдир. Алоқа қилинган жойда тери яллиғланади ва қизаради.
2. Қичишиш: Тери аллергияси кўпинча қичишиш билан кечади. Бу қичишиш жуда кучли бўлиши мумкин ва беморни безовта қилади.
3. Тошмалар: Тери аллергияси натижасида майда қизил тошмалар пайдо бўлиши мумкин. Тошмалар турли шакл ва катталикда бўлиши мумкин ва кўпинча қичишиш билан бирга кузатилади.
4. Шишиш: Баъзи ҳолларда аллергик реаксиялар терининг шишишига олиб келади. Бу, айниқса, контакт дерматитда ёки ўта сезгирлик реаксияларида кенг тарқалган.
5. Экзема: Тери аллергияси узоқ муддат давом этса, терида қуруқ ва ёрилган жойлар пайдо бўлиши мумкин. Бу ҳолат экзема деб аталади.

Тери аллергиясини даволаш усуллари

Тери аллергиясини даволаш аллергиянинг сабабини аниқлаш ва аллерген билан алоқани тўхтатишга асосланган. Даволаш усуллари симптомларни енгиллаштириш ва аллергик реактсияларнинг қайталанишининг олдини олишга қаратилган.

1. Аллерген билан алоқани тўхтатиш
   Тери аллергиясини даволашнинг энг самарали усули – аллерген билан алоқани тўхтатишдир. Агар контакт дерматит аниқланган бўлса, бемор аллергик реактсия келтириб чиқарган моддалар билан алоқа қилишдан сақланиши керак. Масалан, косметика ёки парфюмерияни алмаштириш ёки металл буюмлардан воз кечиш мумкин.
2. Антигистамин дорилар
   Тери аллергиясини енгиллаштириш учун антигистамин дорилар кенг қўлланилади. Улар қичишиш ва тошмаларни камайтиришга ёрдам беради. Бундай дорилар ички қабул қилиниши ёки малҳамлар кўринишида қўлланилиши мумкин.
3. Кортикостероид малҳамлар
   Агар тери аллергияси кучли бўлса, шифокор кортикостероид малҳамларини тавсия қилиши мумкин. Бу малҳамлар яллиғланишни камайтиради ва теридаги шиш ва қичишишни тезда бартараф қилади.
4. Намлайдиган кремлар ва малҳамлар
   Тери аллергияси натижасида тери қуруқ ва ёрилган бўлиши мумкин. Бундай ҳолатларда намлайдиган кремлар ва малҳамлар терининг намлигини сақлаб, тикланишга ёрдам беради.
5. Табиий воситалар
   Баъзи ўсимликлардан тайёрланган табиий воситалар ҳам тери аллергиясини енгиллаштиришда самарали бўлиши мумкин. Масалан, алое вера ва ромашка ўсимликларидан тайёрланган малҳамлар терини тинчлантириб, яллиғланишни камайтиради.

Хулоса

Тери аллергияси кўп ҳолларда аллерген билан алоқа қилганда юзага келадиган нохуш ҳолатдир. Аллергиянинг сабаблари жуда хилма-хил бўлиши мумкин, масалан, контакт дерматит, озиқ-овқат ёки дори воситалари, ҳайвонлар жуни ва атроф-муҳит омиллари. Аллергиянинг белгилари қизариш, қичишиш, тошмалар ва шишиш каби аломатлар билан кечади. Аллергияга қарши курашда аллерген билан алоқани тўхтатиш, антигистамин дорилар, кортикостероид малҳамлар ва табиий воситалардан фойдаланиш мумкин. Агар тери аллергияси кучли бўлса, мутахассисга мурожаат қилиш тавсия этилади.